إسم الكتاب : جامع عباسى ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 454)

كسى بنده خود را آزاد كند از او ميراث مىبرد به چهار شرط اول آنكه او را به رضا و رغبت آزاد كرده باشد يعنى آزاد كردن بر او واجب نباشد چون آزاد كردن براى كفاره چه در اين صورت ميراث نمىبرد دوم آنكه كارى نكرده باشد كه بنده به سبب آن آزاد شود چون بريدن گوش و بينى او چنانچه در بحث عتق مذكور شد چه اگر چنين كرده باشد از آن بنده ميراث نمىبرد و بنده آزاد كرده از آقا به ولا ميراث نمىبرد مگر در ولاى داير و شيخ ابن بابويه فرموده كه در ولاى عتق بنده آزاد كرده شده از آقا ميراث مىبرد سيم آنكه از گناهان و جناياتى كه از بنده صادر مىشود در وقت آزاد كردن او خود را برى نساخته باشد چه در اين صورت ميراث نمىبرد چهارم آنكه ميراث خوارى سواى او نداشته باشد چه اگر ميراث خوارى داشته باشد ميراث نمىبرد و هر گاه به اين شروط مردى بنده آزاد كند و آن بنده بميرد آزاد كننده از آن بنده ميراث مىبرد و اگر آزاد كننده موجود نباشد ميراث بنده تعلق به اولاد آزاد كننده دارد خواه ذكور باشند و خواه [1] اناث و اگر اولاد نباشند ميراث او به برادران و خواهران پدرى و اجداد و جدات و اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد ايشان تعلق دارد و خويشان مادرى را در اين صورت ميراث نمىرسد و اگر آزاد كننده خويشان كسى باشد كه آزاد كننده را از آزاد كرده باشد ميراث از او مىبرند و همچنين هر چند بالا روند و اگر آزاد كننده زن باشد خود ميراث مىبرد و با عدم او خويشان پدرى آن زن باشند پس در اين صورت به سبب خويشى پدر آن زن ميراث مىبرند و هر گاه بنده كنيزى را كه آزاد كرده باشند نكاح كند ولاى اولاد ايشان تعلق به كسى دارد كه مادر ايشان را آزاد كرده باشد پس اگر بعد از آزادى مادر ايشان كسى جد ايشان را آزاد كند ولاى اولاد به كسى منتقل مىشود كه جد آزاد كرده باشد و اگر بعد از آزادى پدر ايشان را آزاد كنند ولاى ايشان به كسى منتقل مىشود كه پدر ايشان را آزاد كرده باشد وجه چهارم ولاى ضامن جريره و آن چنان است كه شخصى غير وارث جنايتهاى گناهان مرد آزادى را ضامن شود شرط كند كه از او ميراث برد ميراث از او مىبرد هر گاه ميراث خوارى نداشته باشد اما او از آن شخص ميراث نمىبرد مگر آنكه او نيز ضامن او شده باشد وجه پنجم [2] ولاى كسى كه كافرى را مسلمان كرده باشد چه هر گاه آن كافر مسلمان شده بميرد و هيچكس

[1] ارث بردن اولاد اناث خالى از اشكال نيست و مراعات احتياط خوب است صدر دام ظله
[2] وجه پنجم و ششم مورد روايت است ولى رعايت احتياط را به جمع با وجه هفتم ترك ننمايند صدر دام ظله العالى

391