زنانى كه عادتى مقرر در حيض ديدن نداشته باشند يا هر شش ماه يك مرتبه حيض بينند و در سن زنانى باشند كه حيض مىبينند وايشان را طلاق دهند چه عده ايشان سه ماه است اگر در وقت ديدن ماه طلاقش دهند و الا دو ماه هلالى و سى روز عده ايشان است دوم زنانى كه بالغ نباشند چه بر قول بعضى از مجتهدين بعد از طلاق دادن واجب است بر ايشان كه سه ماه عده دارند و بعضى از مجتهدين گفته اند كه ايشان عده ندارند سيم زنانى كه از حيض ديدن مأيوس شده باشند و اوان يأس گاهى كه از طايفه قريشى يا نبطى نباشند [1] در پنجاه سالگى به هم مىرسد و اگر از طايفه قريشى يا نبطى باشند در شصت سالگى چه عده ايشان بعد از طلاق بر قول بعضى از مجتهدين سه ماه است و بعضى برآنند كه ايشان عده ندارند چهارم زنان حامله كه حمل ايشان از غير شوهرى باشد كه ايشان را طلاق گفته چه عده ايشان سه ماه است [2] قسم سيم جماعتى از زنان كه عده ايشان دو مرتبه از حيض پاك شدن است وايشان دو قومند اول كنيزانى كه ايشان را عادتى مقرر باشد و به عقد با ايشان دخول كرده باشند چه عده ايشان بعد از طلاق دادن دو مرتبه از حيض پاك شدن است اگر چه شوهر ايشان آزاد باشد و كمتر زنانى كه كنيزان از عده بيرون آيند سيزده روز و دو لحظه است دوم زنانى كه به عقد متعه با ايشان دخول كرده باشند چه عده ايشان دو مرتبه از حيض پاك شدن است هر گاه ايشان را عادت مستقيم باشد قسم چهارم جماعتى از زنان كه عده ايشان چهل و پنج روز است وايشان نيز دو قومند اول كنيزانى كه ايشان را به عقد متعه دخول كرده باشند و حيض نه بينند دوم زنانى كه ايشان را به عقد متعه دخول كرده باشند و حيض نه بينند اما در سن زنانى باشند كه حيض بينند چه عده ايشان نيز چهل و پنج روز است قسم پنجم جماعتى از زنان كه عده ايشان نه ماه است وايشان زنانى اند كه يك مرتبه يا دو مرتبه حيض بينند و ديگر نه بينند چه بعد از طلاق عده ايشان نه ماه است و بعضى از مجتهدين گفته اند كه عده اين قسم زنان شش ماه است [3] قسم ششم جماعتى از زنانند كه عده ايشان به زاييدن ايشان منقضى مىشود و آنها زنان حامله اند چه زنان حامله را هر گاه طلاق دهند به زاييدن از عده بيرون مىروند اگر چه بعد از طلاق دادن به يك لحظه بزايند به شرط آنكه حمل از كسى باشد كه به جهت او عده

[1] در نبطى اشكال است صدر دام ظله العالى
[2] اگر ذات الشهود باشد و اگر ذات الاقراء باشد معلوم نيست كه عده سه ماه باشد بلكه تصريح كرده اند كه سه طهر است بنابر اين قسم على حده نخواهد بود صدر دام ظله
[3] و بعضى يكسال هم گفته اند و اين احوط و اولى است صدر دام ظله العالى

314