معامله كند كه در چيزى سود وى كرده باشد نوزدهم آنكه در خريدن و فروختن قسم نخورد بيستم آنكه قوت يكسال را جمع كند بيست و يكم آنكه در معاش حد وسط را نگاه دارد يعنى نه اسراف كند و نه بسيار بر خود تنگ گيرد بيست و دوم آنكه در وقت نماز اول نماز بگذارد آنگاه به تجارت مشغول شود بيست و سيم آنكه اگر كسى جهت او هديه بياورد عوض آن دهد بيست و چهارم آنكه در دكان خود باز كند و طلب روزى نمايد اگر چه مايه نداشته باشد بيست و پنجم پنهان كردن مال خود اگر چه از برادر باشد بيست و ششم خريدن املاك بيست و هفتم خواب مقرر خود را در شب كردن بيست و هشتم آنكه براى تجارت كردن در شهرى نماند كه نقصان به امور دينى او رسد چون ناياب بودن آب به جهت وضو پس بايد كه به شهر ديگر انتقال [1] كند بيست و نهم آنكه بعد از خريدن غلام و كنيز تغيير اسم ايشان بدهد سى ام آنكه شيرينى بخورد ايشان بدهد سى و يكم آنكه چيزى به جهت ايشان تصدق كند و اما بيست و شش امر مكروه اول داخل شدن به بازار پيش از همه كس دوم مدح بايع و ذم مشترى متاع را سيم پوشيدن [2] عيب ظاهر چهارم سوگند خوردن در حال فروختن پنجم خريدن و فروختن ميانه صبح و طلوع آفتاب ششم فروختن به زياده از آنچه خريده باشد به كسى كه او را وعده احسان كرده باشد هفتم ظاهر ساختن متاع خوب و پنهان كردن متاع بد هر گاه بدى محسوس باشد و اگر در حس در نيايد اظهار واجبست چنانچه گذشت هشتم كم كردن از قيمت بعد از بيع خواه پيش از جدا شدن از يكديگر باشد و خواه بعد از آن نهم فروختن [3] متاع در موضعى كه تاريك باشد و عيب ظاهر نشود دهم زياده كردن بر قيمت متاع در وقت فرياد كردن دلال بلكه صبر كند تا او خاموش شود آنگاه زياده كند يازدهم سمسارى كردن شهرى جهت كسى كه از غير آن شهر باشد و عالم به قيمت متاع آن شهر نباشد و بعضى از مجتهدين آن را حرام مىدانند دوازدهم كيل ووزن كردن كسى كه عالم به آن نباشد تا آنكه از زياده و كم فروختن ايمن باشد سيزدهم خريدن وكيل جهت [4] موكل چيزى كه خود داشته باشد و همچنين چيزى كه موكل در فروختن كسى را كه وكيل كرده باشد براى خود خريدن و حكم دلال حكم وكيل است و بعضى از مجتهدين اين را حرام مىدانند چهاردهم كاهلى كردن در خريد و فروخت پانزدهم

[1] البته با نبودن ضرر و عسر و حرج ترك انتقال را ننمايند صدر دام ظله .
[2] البته ترك پوشيدن عيب ظاهر را نمايند صدر دام ظله العالى .
[3] احوط ترك است صدر دام ظله العالى .
[4] در صورتى كه وكالت شامل آن خريدن باشد دام ظله العالى .

204