يهود و نصارى نوع دوازدهم فروختن آنچه در آن نفع نباشد چون حشرات و فضلات انسان و كرمها سواى كرم ابريشم و كرمى كه جهت مكيدن خون بر عضوى از اعضاى بيمار مىچسبانند چه در اين هر دو ميانه مجتهدين خلاف است اقرب آنست كه فروختن آنها جايز است و همچنين جايز است فروختن زنبور عسل به شرط آنكه تسليم آن ممكن باشد و مشاهده آن توان كرد نوع سيزدهم خريدن و فروختن مصحف اما فروختن غلاف و كاغذ و جلد آن جايز است و همچنين فروختن مصحف به كافر حرامست و بعضى از مجتهدين برآنند كه اگر كافر مصحف بخرد بيع صحيح است اما حاكم شرع جبرش مىكند بر فروختن به مسلمانان نوع چهاردهم خريدن و فروختن كتابهائى كه حكم آن منسوخ باشد چون تورية و انجيل و زبور و نوشتن و نگاهداشتن آنها به غير نقض نوع پانزدهم خريدن و فروختن چيزهائى كه مغشوش به چيزى باشد كه ظاهر نباشد چون آب در شير نوع شانزدهم خريدن و فروختن حيوانى كه مسخ شده باشد چون ميمون مگر فيل كه به استخوان آن منتفع مىتوان شد و در حديث وارد شده كه حضرت امام ناطق جعفر الصادق عليه السلام شانه از استخوان فيل داشته اند نوع هفدهم خريدن و فروختن جانوران درنده سواى آنچه به آن توان شكار كرد چون پارس و باشه و باز و شاهين و چرز و غيره و در خريدن و فروختن خرس و شير و پلنگ و گرگ خلاف است اصح آنست كه حرامست و بعضى از مجتهدين بر حرمت آن نقل اجماع نموده اند و بعضى ديگر فروختن درنده ها را جايز داشته اند هر گاه قابل تزكيه باشند چه انتفاع از پوست ايشان مىتوان يافت نوع هجدهم خريدن و فروختن مال غير چون مغصوب و دزديده و لقطه پيش از تعريف يكسال و موقوفات عامه و خاصه چون وقف اولادى سواى موضعى كه استثنا شده چنانچه در بحث وقف مذكور شد و همچنين خريدن و فروختن خاكه طلا و نقره كه در دكان زرگرى به هم رسد جايز نيست نوع نوزدهم فروختن كنيزى كه از آقا فرزند داشته باشد در غير موضعى كه استثنا كرده اند چنانچه در باب ششم در بحث استيلاد مذكور شد نوع بيستم خريدن و فروختن چيزهائى كه مشترك باشد چون آب دريا و خاك صحرا پيش از آنكه در آن تصرف كنند نوع بيست و يكم خريدن و فروختن زمينهائى كه امام آن را

200