إسم الكتاب : توضيح البيان في تسهيل الأوزان ( عدد الصفحات : 573)

ورثه پسري بود كه مرد پس در شش كه اصل فريضه بود ضرب مىشود و بعبارة اخرى اخذ مىشود سه كه نصف شش است و ضرب در شش مىشود حاصل هيجده مىشود پس دو سدس آن كه شش باشد از ان ابوين است باقي مىماند دوازده كه از آن پسر است و چون او مرد منتقل مىشود به ورثه او كه سهم ايشان شش بود پس هر سهمى دو برمىدارد و كسري لازم نمىآيد پس براي دو پسر هشت است و براى دو دختر چهار است سيم آن كه كسر لازم بيايد و لكن ما بين نصيب ميّت ثاني و سهام ورثه او تباين باشد مثل آن كه شخصى مرد و وارث او پدر و مادر و يك پسر باشد پس پسر مرد و دو پسر و يك دختر وارث دارد زيرا كه سهام ميّت ثاني پنج است زيرا كه دو پسر بمنزله چهار دختر است و نصيب پسر چهار بود و ميانه چهار و پنج تباين است و طريقه تصحيح سهام در اين قسم آن است كه بايد ضرب نمود فريضه ثانيه را در فريضه اولى پس از حاصل تصحيح هر دو فريضه نمود و بعبارة اخرى هر كس را كه از فريضه اولى چيزى بود حاصل ضرب آن را در ثانيه مىكرد پس در مثال مذكور ضرب مىشود پنج كه عدد سهام وارثان پسر بود در شش كه فريضه ميت اوّل بود سى حاصل مىشود دو سدس آن كه ده باشد از ان ابوين و بيست باقي از آن پسر بود و آن منقسم مىشود بر ورثه او به صحّت پس شانزده عدد آن از آن دو پسر است هر يك هشت و چهار ديگر از آن دختر است زيرا كه بيست بايد پنج قسمت شود هر قسمتي چهار مىشود

558