آزادى در مطالبهء حقوق را مقرّر فرموده‌اند ؟ ! و از براى احياى همين سنّت و سيرهء مباركه و محو بدعت تفضيل در عطا ، و استرداد قطايع و تيولات ، و برپا داشتن اساس مساوات بود كه در عصر خلافت شاه ولايت - عليه أفضل الصّلاة و السّلام - آن همه فتن و حوادث بر پا [ شد ] ! و حتى بزرگان اصحابش مانند عبد اللَّه [ بن ] عباس و مالك اشتر و غيرهما براى اطفاء نوائر فتن فى الجمله رفتار به سيرهء محدثهء سابقين را در عطا و قسمت و تفضيل سابقين بدرييّن و مهاجرين اوّلين و امّهات مؤمنين را بر لا حقين تابعين و ايرانيان تازه مسلمان از حضرتش استدعا نموده و آنچنان جوابهاى سخن شنودند . [1] داستان حديدهء محماة [2] ، در جواب يك صاع گندم خواستن برادرش عقيل ؛ [3] و عتابهاى مكملهء مقام عصمت به فرزندش سيد الشهداء عليه السّلام براى استقراض يك مدّ عسل از بيت المال [4] كه معاويه با آن عداوت از شنيدن آنها [5] گريست و گفت آنچه گفت ؛ و عاريهء مضمونه خواستن يكى از بنات طاهرات ، گردنبندى از بيت المال و آن فرمايشات صخرهء صمّاء شكاف [6] الى غير ذلك از آنچه در كتب سير مسطور و موجب سر به زيرى تمام مدّعيان بسط عدالت

[1] . ر . ك : نهج البلاغه ، خ 126 ، خ 15 .
[2] . آهن گداخته .
[3] . نهج البلاغه ، ج 224 .
[4] . اين ماجرا را درباره امام حسين عليه السّلام نقل كرده‌اند . ر . ك : محمد بن سليمان الكوفى ، مناقب الامام امير المؤمنين ، ج 2 ، ص 74 - 75 ؛ ابن الجوزى ، تذكرة الخواص ، ص 109 .
[5] . س : آن ، بر اساس چاپ سوم كه اسم اشاره مفرد آمده مترجم تنبيه الامه بر مؤلف محترم خرده گرفته كه گريهء معاويه مربوط به ماجراى استقراض عسل نبوده است . ( ر . ك : توفيق السيف ، ضد الاستبداد ، ص 273 ) .
[6] طبرى ، تاريخ طبرى ، ج 3 ، ص 163 .

62