دعاى افتتاح [1] بر مندرجاتش ، موعود به اين كرامت حضرت امام ثانى عشر و مهدى منتظر - ارواحنا فداه - ، و مراد از اين شركت به ذات احديّت - تقدّست اسماؤه - كه در اين آيهء مباركه وليّش - صلواته عليه - را از آن تنزيه فرموده ، همين مقهوريّت به بيعت و طاعت طواغيت امّت است ، كه شخص حضرتش ، چنانچه خودش فرموده ، « ليس في عنقي بيعة طاغية زماني » ، [2] به عدم مقهوريّت بدان ممتاز است .
و بلكه از اخبار وارده در تفسير آيهء مباركهء * ( اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَرُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ ا للهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ ) * [3] كه خداى خود قرار دادن نصارى احبار و رهبانشان را ، به همين تمكين و طاعت از پايان و پا دريان تفسير فرموده‌اند ، ظاهر است كه چنانچه گردن نهادن به ارادات دل بخواهانهء سلاطين جور در سياسات ملكيّه ، عبوديّت آنان است ، همين طور گردن نهادن به تحكَّمات خود سرانهء رؤساى مذاهب و ملل هم ، كه به عنوان ديانت ارائه مىدهند ، عبوديّت آنان است ، روايت شريفهء مرويّه در احتجاج كه متضمّن ذمّ تقليد از علماى سوء و هوى پرستان رياست و دنيا طلبان است ، هم مفيد همين معنى

[1] سيد بن طاووس ، اقبال الاعمال ، ج 1 ، ص 141 - 142 « اللَّهمّ اجعله الدّاعي إلى كتابك و القائم بدينك و استخلفه في الأرض كما استخلفت الَّذين من قبله و مكَّن له دينه الَّذى ارتضيته له ، أبدله من بعد خوفه أمنا يعبدك لا يشرك بك شيئا » .
[2] كلينى از اسحاق بن يعقوب نقل كرده كه توسط محمد بن عثمان از ناحيهء مقدّسه وارد شده كه « . إنّه لم يكن أحد من آبائى إلَّا و قد وقعت في عنقه بيعة لطَّاغية زمانه ، و إنّي أخرج حين أخرج و لا بيعة لأحد من الطَّواغيت في عنقي » ( طبرسى ، احتجاج ، ج 2 ، ص 545 ) .
[3] سورهء توبه ، آيهء 31 ، « ( آنها ) دانشمندان و رهبان خويش را معبودهايى در برابر خداوند قرار دادند و ( همچنين ) مسيح فرزند مريم را ؛ . . » ابى الجارود از امام باقر عليه السّلام در تفسير آيه روايتى نقل مىكند . ( ر . ك : على بن ابراهيم ، تفسير قمى ، ج 1 ، ص 316 ) .

57