براى نشان دادن نمونه اى از اين شيوهء ناپسند مىتوان به اين موارد اشاره كرد :
الف : روايتى است كه مضمونش چنين است : شخصى از عمر بن خطاب پرسيد : اگر من جنب شدم و دسترسى به آب نداشتم ( نسبت به نماز تكليفم چيست ) ؟ عمر در پاسخ گفت : نماز نخوان .
عمار كه در آن مجلس حضور داشت ، نسبت به حكمى كه عمر كرده بود اعتراض كرد و گفت مگر به ياد ندارى كه من و تو در جمع سپاه پيامبر ( ص ) حضور داشتيم و هر دو براى رفع جنابت به آب نيازمند شده بوديم و آب نمىيافتيم و تو نماز نخواندى ولى من در خاك غلطيدم و نماز گزاردم و پيامبر فرمود زدن دستها بر روى زمين و كشيدن آنها بر صورت و دو كف كفايت مىكند ؟
همان گونه كه پيداست حكم عمر به ترك نماز در حال جنابت خلاف ادلهء قطعى شرعى است و صدور چنين حكمى از ناحيه خليفه ، يا معلول ناآشنايى او به حكم شرع بوده و يا از روى غفلت چنين حكمى را صادر كرده است . در هر حال بخارى براى حفظ حيثيت خليفه ، در اين حديث تصرف كرده و پاسخ عمر را كه گفته است « لا تصل » از متن روايت حذف كرده است .
حديث آن گونه كه ديگر محدثان نقل كرده‌اند چنين است : شعبه در صحيح مسلم بن حجاج نيشابورى ( ج 1 ، باب التيمم ) و سنن ابن ماجه ( ج 1 ، باب 91 ) و سنن نسائى ( ج 1 ، باب التيمم ) مىگويد : « حدثنى الحكم عن ذر عن سعيد بن عبد الرحمن بن ابزى عن ابيه ان رجلا اتى عمر فقال انى اجنبت فلم اجد ماء فقال : لا تصل ، فقال عمار أ ما تذكر يا امير المؤمنين اذانا و أنت فى سرية فاجنبنا فلم نجد ماء فاما أنت فلم تصل و اما انا فتمعكت فى التراب و صليت فقال النبي ( ص ) انما يكفيك ان تضرب بيديك الارض ثم تنفخ ثم تمسح بهما وجهك و كفيك فقال عمر اتق الله يا عمار قال ان شئت لم احدث به . » در اين حديث كلمه « لا تصل » آمده است ، ولى اين كلمه در صحيح بخارى حذف شده است ، روايت در صحيح بخارى ( ج 1 ، كتاب تيمم ، باب المتيمم هل ينفخ فيهما ) چنين آمده است : « حدثنا آدم قال حدثنا شعبه ، حدثنا الحكم عن ذر عن سعيد بن عبد الرحمن بن ابزى عن ابيه ، قال جاء رجل إلى عمر بن الخطاب فقال انى اجنبت فلم اصب الماء . .
فقال عمار بن ياسر لعمر بن الخطاب اما تذكر انا كنا فى سفر انا و أنت ، فاما أنت فلم تصل و

84