نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 388
إسم الكتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 505)
بود و مردم بلاد مختلف به او به اين عنوان گرويده بودند و پاسخ مسائل مورد نياز را از او دريافت مىداشتند ، از آن جمله : مردم عكبرا ، طبرستان ، موصل ، مازندران ، نيشابور ، شيراز ، خوارزم ، جرجان ، حران ، رقد ، دينور ، صاغان ، نوبندجان ، ميافارقين ، ساريه و نيز جز اينها از مردم بلاد ديگر . در هر حال او در خلال سالهاى 381 تا 413 سمت مرجعيت و زعامت شيعيان را عهده دار بوده و در اين مدت خدمات ارزنده اى در تكامل بخشيدن به ابحاث فقهى و نيز خدمات بزرگى نسبت به مذهب شيعه نموده است كه با هيچ چيز قابل مقايسه نيست . چون وى از مجتهدان دوره دوم از ادوار كيفيت بيان فقه بوده [1] و نيز از آنجايى كه در آن عصر احكام نوعا از راه پرسش و پاسخ بيان مىشده ، لذا رساله عمليه از مجتهدان آن عصر همانند رسالههاى اين دوره كه دوره ششم از ادوار كيفيت بيان فقه است ، ديده نمىشود و او نيز در مقام بيان احكام بر شيوه مجتهدان ديگر بسنده كرده بود . و اما كتاب علمى و عملى او « مقنعه » شرحى دارد كه بيان آن مىآيد . شيخ مفيد در كتابهاى خود پاسخگوى مسائل مهمى بود كه در نوع خود بىنظير بوده ، و بجاست بعضى از آنها را در اينجا يادآور شويم : محقق متتبع خوانسارى صاحب روضات الجنات مواردى از اين مسائل را يادآور شده است كه به ذكر يك نمونه اكتفا مىشود : يكى از آن مسائل كه براى او مطرح شده اين بوده است كه چگونه مىشود در يك روز بيست غسل بر انسان واجب و مستحب باشد و يك غسل براى همه آنها كفايت كند ؟ مفيد در پاسخ آن گفته است : اين امر متصور است در بارهء شخصى كه در روز جمعه اى كه مصادف با عيد قربان است ، جهت زيارت پيامبر و امامان عليهم السلام ، وارد مدينه شود و قصد قضاى غسل روز عرفه ، و قضاى نماز آيات و اقامه نماز جماعت ، و استخاره و شركت در نماز استسقاء و نيز قصد توبه از معاصى كبيره و مباهله را داشته باشد و در آن روز نيز به مصلوب نظر نموده ، و وزغى را كشته ، و آب غالب النجاسه را بر او ريخته و علاوه بر جنابتى كه از راه احتلام برايش حاصل شده ، خود را جنب كرده ، و با همسرش نيز مجامعت نموده و ميتى را قبل از غسل ، مس كرده ، و ميت ديگرى را غسل داده و نيز نذر
[1] براى آگاهى از ادوار ششگانه كيفيت بيان فقه به اول بخش دوم مراجعه كنيد .
388
نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 388