نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 262
مورد احترام خود قرار دهد ، او با فروتنى و تواضع بسيار خود تصميم گرفت تا ياد فقهاى پيشين را در ميان مردم زنده و جاويد نگهدارد ، تا اين كه مردم هر گز ايشان را از دعاى خير فراموش نكرده و قدردان زحمات و كوششهاى بىوقفه آنان باشند . پيروان شيخ اعظم مراجعى كه رسالهء عمليه ننوشتند و مانند شيخ انصارى تنها به حاشيه زدن بر رسالههاى عمليهء اسلاف خود اكتفا كردند فراوانند . در اينجا با چهره برخى از ايشان آشنا مىشويم : 1 - مرحوم آية الله شيخ احمد قزوينى مشهور به « مولى آقا » ( 1247 - 1307 ه . ق ) او نيز نظير شيخ انصارى از انتشار رسالهء عمليهء مستقلى خوددارى كرد و به تحشيه رسالههاى پيش از خود بسنده نمود ، كه از جمله مىتوان از حواشى او بر رسالههاى ذيل نام برد : نجاة العباد مرحوم صاحب جواهر ، نخبهء مرحوم كلباسى اصفهانى ، صيغ العقود مرحوم زنجانى و رساله پرسش و پاسخ شيخ اعظم انصارى . البته مرحوم مولى آقا رسالهء پرسش و پاسخ مستقل از خود به جا گذاشته است . 2 - حضرت آية الله العظمى مرحوم ميرزا محمد حسن شيرازى معروف به ميرزاى مجدد شيرازى ( 1230 - 1312 ه . ق ) - او هم از نوشتن رسالهء عمليه ابا داشت . و على رغم اصرار مقلدين بدين كار تن در نداد ، و تنها بر نجاة العباد مرحوم صاحب جواهر و نخبهء مرحوم كلباسى اصفهانى و مناسك حج شيخ انصارى حاشيه نوشت . اما كتاب « مجمع الرسائل » كه به نام او چاپ شده است اثر خود او نيست ، بلكه مجموعه اى از استفتاءات است كه به وسيلهء مرحوم حاج محمد حسين اصفهانى معروف به خبرى گرد آورى شده و به ضميمهء چند رسالهء ديگر از همين قبيل به چاپ رسيده است . اين رساله براى نخستين بار در تهران بدون حاشيه در سالهاى 1309 ، 1314 و 1323 به طبع رسيد كه از شهرت خاصى در ميان رسالهها برخوردار شد و در جايگاه بلندى قرار گرفت و نظر همگان را به خود جلب كرد ، لذا علماى بزرگ عصر به تحشيهء آن پرداختند كه از جمله عبارتند از : آية الله حاج ميرزا حسين حاج ميرزا خليل تهرانى ( م 1326 ق ) . آية الله آخوند خراسانى ( م 1329 ق ) .
262
نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 262