نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 255
شيخ در جواب فرمود : اگر شما شيخ على كاشف الغطاء را در مقام فتوا مىديدى ، هر گز به من اشكال نمىكرديد ، بلكه در اين امر مرا بسيار جسور و بىباك مىشمرديد . روزى شيخ سوگند ياد كرد كه براى من زخم خنجر گواراتر است از پاسخ استفتاء در احكام غير ضرورى خواه مستحب باشد و خواه مكروه . البته اين احتياط در فتوا تنها از ويژگيهاى شيخ نيست ، بلكه اساتيد او نظير شيخ على كاشف الغطاء و ملا احمد نراقى و امثال ايشان نيز چنين بودهاند . به عنوان نمونه از مرحوم نراقى مؤلف « مستند الشيعه » نقل شده است كه مىگفت : اگر كوههاى نراق را بر سر من خراب كنند تحملش براى من آسانتر است از بيان فتوايى در يك مسأله . احتياطهاى اصوليان اما راجع به احتياطهايى كه در رسالههاى عمليه اصوليان آمده من با كمال صراحت بدون هيچ اضطرابى عرض مىكنم : بعضى از مجتهدان اصولى نيز از اين روش فقهى اخباريان در بستر زمان در مقام فتوا و عمل متأثر شده و اگر چه در مقام ابحاث نظرى و تئورى با اخباريان مخالف بوده ولى در مقام عمل و فتوا به گونه آنان احكام را بيان مىكردند . و لذا اين جانب مقاله اى با عنوان « تئورى علمى در زمينه احتياطها » و يا طرح اصلاحى در زمينه احتياطها ، تنظيم نموده و در آن علل پيدايش آنها بيان شده و نيز راههاى علمى براى كاهش آنها در موارد ممكن يعنى در غير ( موارد علم اجمالى ) نيز بيان گرديده است . البته اين مطلب به عنوان يك تئورى علمى مطرح مىشود ، نه به عنوان انتقاد و نه به عنوان اين كه قائلان به احتياطها دليلى ندارند و طرح اين گونه اى هيچ گاه با بى تقوايى قائل به احتياطها و يا واجب نبودن عمل بر طبق آنها براى مقلد ملازمت ندارد . اظهار نظر براى دانشيان و صاحب نظران در همه زمانها آزاد بوده و هيچ گاه توهين تلقى نمىشده و انگيزه من در اين مباحث براى اين است كه احكام از راه منابع معتبر شرعى به گونه موجه و مستدل و كاملا معقول كه همه آنها در نظام اسلامى به عنوان الگو تلقى مىشود بيان گردد تا منحرفان و بىدينان و افراد ضد اسلام نتوانند سوء استفاده كنند و گر نه در اين كه اصل احتياط در مواردى كه خلاف احتياط از آن احتياط لازم نيايد نيكوست و جاى بحث ندارد و همه دانشيان بر اين بينش و اعتقادند .
255
نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 255