نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 200
استنباط حكم آن داراى نظر واحدى نيستند . فقهاى جعفرى معتقدند : در وضو ، بايد صورت را از بالاى پيشانى يعنى از جايى كه موى سر روييده تا پايين صورت - آخر چانه - شست . فقهاى حنفى ، مالكى ، حنبلى و شافعى معتقدند : از جايى كه موى سر روييده تا زير چانه بايد شسته شود . عامل پيدايش اين نظريههاى گوناگون ، صريح نبودن آيه در حكم ياد شده و اعمال اجتهاد از سوى فقهاى مذكور است . از سوى ديگر ، تعيين محدودهء « وجه » به لحاظ پهناست كه آن هم مورد اختلاف است . فقهاى جعفرى گفتهاند : پهناى صورت كه بايد در وضو شسته شود عبارت است از مقدارى كه بين انگشت وسط و شست قرار مىگيرد . و شستن زايد بر آن - يعنى سفيدى ميان گوش و موى صورت - لازم نيست . ابن رشد قرطبى در كتاب گرانسنگ خود بداية المجتهد ( ج 1 ، ص 11 ) از مالك بن انس اصبحى پيشواى مذهب مالكى - نظريه اى همانند نظريه فقهاى شيعه نقل كرده است . فقهاى حنفى و شافعى علاوه بر مقدار ياد شده ، معتقدند گوش نيز جزء صورت به حساب مىآيد و به هنگام شستن بايد آن را هم شست . علماى اهل سنت در شستن گوش با صورت سه نظر مختلف دارند : الف : وجوب شستن ظاهر و باطن گوشها ( كه اين قول از زهرى است ) ب : وجوب شستن جلو گوشها با صورت و مسح كردن پشت گوشها و سر ( اين قول از حسن بصرى و شعبى است و اين دو از پيشوايان مذاهبى هستند كه از بين رفته است . ) ج : عدم وجوب شستن گوشها ، به اين دليل كه از صورت به حساب نمىآيند ( اين قول از ابن مبارك و ثورى كه يكى از پيشوايان مذاهب است نقل شده است ) . ب - كيفيت شستن صورت بين فقهاى مذاهب اسلامى در كيفيت شستن صورت ، نظريات گوناگونى وجود دارد . علت آن نيز عدم صراحت آيه در بيان كيفيت شستن است . اماميه گفتهاند : بايد صورت را از بالا به پايين شست و عكس آن باطل است . و براى نظريهء خود ادله اى را اقامه كردهاند .
200
نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 200