است مىبينيم قرآن مىگويد : * ( « قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ تَعالَوْا إِلى كَلِمَةٍ سَواءٍ بَيْنَنا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا الله وَلا نُشْرِكَ بِه شَيْئاً وَلا يَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ الله » ) * ( آل عمران / 65 ) .
يعنى : « بگو اى اهل كتاب بياييد از آن چيزى كه اتفاق نظر داريم پيروى كنيم و مورد پرستش قرار ندهيم مگر خدا را و براى او چيزى را شريك قرار ندهيم . .
2 - آنان كه مشرك ناميده شده‌اند ترديدى نيست كه بت پرستان هر گاه براى تقرّب به خدا يا شفاعت نزد خدا و خلاصه با اعتقاد به وجود خدا بت را پرستش كنند ، مشرك ناميده مىشوند و مشمول آيه * ( « إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ » ) * هستند . ولى ما در متون اسلامى مواردى را مىيابيم كه مشرك بر غير آنان نيز اطلاق شده است ولى آيه * ( « إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ » ) * شامل آنان نمىشود . آن موارد عبارت است از :
1 - ثنويّه ، كه قائل به شرك در مقام ذات بارى هستند . يعنى معتقدند كه جهان داراى دو خداست : خداى نور و خداى ظلمت ، خداى خير و خداى شر ، اهريمن و يزدان . ثنويه گروهى از مجوس هستند .
2 - نصارى كه جوهر ربوبى را مشتمل بر سه اقنوم مىدانند : وجود ، حيات و علم ( يا به تعبير ديگر اب ، ابن و روح القدس ) و در توضيح اين مطلب چنين گويند : « جوهر همان قائم به خويش است و اقنوم صفت آن باشد » سپس گويند : كلمه كه اقنوم علم است با جسد مسيح يگانه و متحد گرديده است و در پوشش ناسوت و ماديت مسيح به طريق امتزاج و اختلاط درآمده است ولى در تفسير اتحاد كلمه با جسد مسيح داراى آراء و بينشهاى گوناگون و مختلفى مىباشند .
الف : اتحادى به مانند اتحاد شراب با آب در فرقه ملطانيه .
ب - اتحاد به طريق اشراق چنانكه خورشيد از روزنه بر جسم بلورين مىتابد و اين تفسير فرقه نسطوريه است .
ج - اتحاد به طريق استحاله كلمه به گوشت و خون به گونه اى كه خدا در نزد آنان از طريق اين استحاله به مسيح تبديل يافت و اين ديدگاه فرقه يعقوبيه است .
د - اتحاد عبارت است از ظهور لاهوت در ماديت و ناسوت چنانكه فرشته به صورت بشر ظاهر مىشود .

179