خيار تاخير - خيار غبن و سه خيار ديگر به سبب نقص مقصود و سه خيار اول خاص بيع است و خيار غبن در همه معاملات مالى كه مبنى بر مسامحه نباشد جارى مىشود و يكى از خيارات تعبدى كه خاص بيع نيست آن است كه كسى مالى را به ديگرى منتقل كرده باشد و آن ديگرى مفلس شود و صاحب مال عين مال خود را نزد مفلس بيابد مىتواند معامله خويش را فسخ كند و عين مال خود را بر دارد و آن چه به ازاى مال خود از مفلس گرفته بود بدهد تا ميان طلبكاران تقسيم شود .
شهيد ( ره ) در كتاب لمعه چهارده خيار شمرده است . از جمله خيار تدليس يعنى بايع كالا را بهتر از آن كه هست بنمايد و مشترى را فريب دهد و ديگر خيار اشتراط يعنى يكى از دو طرف در ضمن عقد بيع ملتزم به عملى شود ، اگر انجام ندهد طرف ديگر حق فسخ دارد . و خيار تبعض صفقه يعنى مشترى چيزى بخرد و همه آن چه خريده است بدست او نيايد و خيار شركت و بالجملة در هر معامله كه همه مدلول صيغه تحقق نيابد ، آن كه به زيان اوست خيار فسخ دارد اما باطل نيست چون بسا مشترى به همان كه تحقق پذيرفته راضى باشد مثلا زمينى را بعنوان آن كه هزار متر است خريد و معلوم شد كمتر است گاه باشد كه با آن كمى به كار او نيايد و فسخ كند ، گاه راضى باشد نگاه دارد

259