مىگردد و داخل مسجد حصبه [1] مىشود و در آن مكان ، نماز مىخواند و به پشت مىخوابد و همچنين ، در مسجد خيف [2] . و در اولين حج ، مستحب است كه انسان ، داخل خانهء كعبه شود اما كسان ديگر ، مانعى ندارد كه داخل آن نشوند . و چون به خانه داخل شود در گوشه هاى خانه و ما بين دو ستون ، بر سنگ سرخ [3] نماز

[1] - مسجد حصبه يا حصباء در بين راه منى و مكه قرار داشته و رسول اكرم در حجة الوداع ، در آن مكان نماز خوانده و استراحت نموده و به پشت خوابيده است اما قرنها است كه اثر آن مفقود و موضعش نامعلوم است . انجام اين اعمال را در آن مسجد ، تحصيب : ( نزول به مسجد حصبه ) گويند . حصبه و حصباء در لغت ، بمعنى ريگ است و بيابان ابطح ، كه اين مسجد در آن واقع بوده و از انتهاى درهء منى تا قبرستان معلى ابتداى خانه هاى مكه امتداد دارد ريگ زار است و به همين لحاظ ، آن را محصب ( بر وزن منظم ) مىنامند .
[2] - خيف بر وزن حيف ، نام مسجد منى است . اين كلمه در اصل ، بمعنى مطلق ناحيه ، زمين واقع ميان ارتفاعات كوه و عمق مسيل ، پستى و بلنديهاى دامنهء كوه و نام نقطهء سفيد و خال واقع در كوه سياهى كه پشت كوه ابو قبيس قرار دارد مىباشد و به همين لحاظ اخير يا از بابت اين كه ناحيه اى از منى يا واقع در دامنهء كوه است اين مكان را خيف نامند ( رك : قاموس ) و به طورى كه از قاموس بدست مىآيد مواضع ديگرى را نيز خيف مىناميده اند مانند خيف النعم ، خيف سلام ، خيف ذى القبر ، خيف الخيل ، در هر حال مسجد خيف ، در دامنهء كوه منى ، مشرف بر سيل گاه قرار گرفته و رسول اكرم در آن نماز خوانده است . بنا به گفتهء مولف در نهايه ج 1 ص 274 : موضع نماز آن حضرت مجاور منارهء وسط مسجد است و وسعت مسجد در آن عهد به شعاع سى ذراع از جانب قبله و يمين و يسار مناره بوده و در صورت امكان ، مستحب است كه نماز در همين نقطه گذارده شود . مسجد خيف تدريجا توسعه پيدا كرده و اخيرا ساختمان مجللى در وسط آن بنا كرده اند و در سمت قبلهء مسجد قسمتهاى قديمى با مناره و بقعه اى به جاى مانده است . و به طورى كه از نهايه و روايات فهميده مىشود تنها نماز خواندن در اين مسجد استحباب دارد اما ظاهر عبارت متن آنست كه كليهء اعمال مسجد حصبه حتى به پشت خوابيدن ، در مسجد خيف نيز استحباب دارد .
[3] - نزديك درب كعبه وسط بيت ، دو ستون قرار دارد و ما بين آن دو ، سنگ سرخى زمين را فرش كرده و رسول اكرم در آنجا دو ركعت نماز گذارده است . بنا به گفتهء مولف در نهايه در ركعت اول اين نماز پس از حمد خم سجده و در ركعت دوم به شمارهء آيات اين سوره ( 53 يا 54 ) آيه از قرآن قرائت مىشود .

360