7 - زمينهاى خالصه و تيول پادشاهان كه بدون غصب در دست آنان قرار داشته است .
پس كليهء اين اراضى به امام اختصاص دارد و امام ، هرطور بخواهد با آنها رفتار مىكند و به ازاء هر چه اراده نمايد به اشخاص واگذار يا به كيفيت دل خواه منتقل مىنمايد .
و بر تقبل كنندهء زمين نسبت بما زاد وجه مورد ضمان ، در صورتى كه آن ما زاد به حد نصاب برسد عشر ، يا نيم عشر ، زكات واجب است [1] .

[1] - در نهايه اضافه كرده است : « پس از انقضاء مدت ، امام مىتواند زمين را از شخص اول بگيرد و به ديگرى واگذار كند مگر زمينهايى كه قبلا ويران بوده و احيا گرديده است كه احيا كنندهء حق اولويت نسبت به تصرف در آن دارد مادامى كه به قيمتى كه ديگران تقبل مىكنند آن را تقبل نمايد ، و اگر از قبول به اين مبلغ خوددارى نمود امام ، مىتواند زمين را از او باز گيرد و به ديگرى واگذار نمايد » . اين انواع هفتگانه را همانطور كه در متن اشاره شده به استناد قول امام باقر و صادق ع در تفسير آيهء اول سورهء انفال « يَسْئَلُونَكَ عَنِ الأَنْفالِ قُلِ الأَنْفالُ لِلَّه وَالرَّسُولِ ) * . . » منحصرا در فقه اماميه انفال گويند در حالى كه مفسران ديگر اين آيه را باختلاف اقوال بر مطلق غنائم جنگ بدر ، غنائم سرايا : ( جنگهائى كه پيغمبر در آنها حضور نداشته است ) ، يا بردگان و امثال آن كه بدون جنگ از مشركين بدست مسلمين مىافتد ، يا آن چه پس از تقسيم غنائم از قبيل : درخت و زراعت و نيزه روى زمين باقى مىماند يا البسه و اسلحهء كشتگان ، حمل كرده اند رك : مجمع البيان ج 4 ص 517 . انفال ، جمع نفل بمعنى زيادى و بازيافته و آن چه بدون رنج و زحمت بدست آمده و هم بمعنى عطيه مىباشد و انفال بكسر همزه بمعنى بخشيدن امام است چيزهائى از غنائم را به برخى از لشكريان ، و خود در فقه ، بحث جداگانه دارد . از اين هفت نوع زمين ، آن قسم كه بدون جنگ به واسطهء رعب و ترس ، از كفار بدست مسلمين افتد در اصطلاح فقهاى اهل سنت فيئى ( باز گشته ) نامند و در حكم آن اختلاف نظر دارند برخى به پيروى از روش خليفهء اول و دوم آن را از آن همهء مسلمين ، و مصرف آن را مصالح عمومى مىدانند . شافعى مىگويد : خمس آن بين مستحقان خمس تقسيم مىشود و ما بقى را امام به مصرف خود و خويشان خود و هر كس بخواهد مىرساند و بنقل ديگر از شافعى همهء فيئى خمس است و بين مستحقان خمس تقسيم مىشود . رك : بداية المجتهد ج 1 ص 389 . مؤلف ، بحث انفال را طى فصل 14 مستقلا عنوان نموده و علاوه بر اين هفت نوع زمين ، چيزهاى ديگرى را جزء انفال شمرده است .

276