و واجب نيست [1] .
و اگر نماز ظهر ، يا عصر ، يا خفتن ، بوده باشد به رقم فوق [ جهت ركعت سوم و چهارم ] همين تعداد اضافه مىگردد ، به استثناى تجديد نيت و تكبيرة الإحرام و كيفيات متعلق به آن دو كه جمعا چهار امر است ، با اين فرق كه قرائت سورهء زائد بر سورهء حمد ، در دو ركعت اخير ساقط است و نماز گذار مخير است ميان قرائت سورهء حمد ، و ده تسبيح [2] باقى مىماند شصت فعل و كيفيت : 60 4 - 64 و مجموع افعال و كيفيات در چهار ركعت ، صد و بيست و چهار عدد خواهد شد افعال و كيفيات دو ركعت اول 64 افعال و كيفيات دو ركعت دوم 60 جمع 124

[1] - فقهاء در حكم سلام ، دو دسته اند : بعضى مانند سيد مرتضى ، سلار ، ابو الصلاح ، ابن ابى عقيل ، و ابن زهره آن را واجب و عده اى مانند مفيد ، شيخ طوسى ، ابن براج ، ابن ادريس و بيشتر متأخرين ، آن را مستحب و سنت مىدانند ( رك : حاشيهء شيخ على بر شرح لمعه ج 1 ص 69 ) مؤلف در ( نهايه ج 1 ص 101 ) مىگويد : « سلام سنت است نه فريضه ، و هر كس عمدا آن را ترك نمايد فضيلتى را ضايع كرده اما نماز او باطل نيست . و كسى كه نسيانا سلام را ترك كند ، نماز وى كامل و تمام است » .
[2] - مقصود از ده تسبيح آنست كه سه بار بگويد : سبحان ا لله ، و الحمد لله ، و لا إله الا الله و در نوبت آخر جملهء الله اكبر را به آن اضافه نمايد و جمعا ده جمله خواهد شد و نظر به اين كه جملهء اول : ( سبحان ا لله ) تسبيح است از باب غلبه همه را تسبيح مىنامند . اين يكى از اقوال و مطابق بعض روايات است . قول ديگر كه مؤلف در ( نهايه ج 1 ص 88 ) آن را بر گزيده اين كه هر چهار جمله را سه بار تكرار كند و جمعا دوازده تسبيح خواهد شد . قول به 4 تسبيح و 9 تسبيح نيز وجود دارد ( رك : شرح لمعه ج 1 ص 64 ) .

221