افعال مستحب دوازده امر است :
1 - شستن دستها پيش از داخل كردن در ظرف آب [1] ، پس از خواب و بول يك بار ، و پس از غايط دو بار .
2 و 3 - شستن صورت ، و همچنين دستها بار دوم .
4 و 5 - مضمضه ، و استنشاق : [ آب در دهان گردانيدن ، و به بينى كشيدن ] 6 - 11 - دعا خواندن [2] هنگام مضمضه و استنشاق ، و در حال شستن صورت ،

[1] از روايات و فتاوى چنين استفاده مىشود كه در عصر رسالت و اعصار پس از آن مردم از حوض وضو نمىگرفتند ، بلكه ظرفى از آب پاكيزه و دست نخورده در كنار خود مىگذاردند ، و با مشت از آن آب برداشته وضو مىگرفتند ، اينست كه دستور داده اند دستها را پيش از داخل كردن در ظرف ، به كيفيت مذكور در متن بشويند . و به همين جهت نيز در آداب وضو ذكر خواهد شد كه ظرف آب را سمت راست بگذارد و با دست راست آب بردارد . و باز چنين بدست مىآيد كه در آن اعصار براى غسل كردن غالبا داخل آب نمىرفتند بلكه از ظرف ، آب برمىداشتند و بر سر و تن مىريختند ، و لهذا مقدار آب وضو و غسل به شرحى كه در متن آمده تعيين گرديده است . و حتى در حمام هم آب را از خزينه اى كه به مخزن اصلى اتصال داشته با ظرف بر تن مىريختند و هيچ گاه به خزينه داخل نمىشدند ، و دخول در آب ، مخصوص آب جارى و گودالهاى بزرگ و يا چاه بوده است . براى اطلاع بر اين امور بايد اخبار وضو و غسل و آداب حمام دقيقا مورد بررسى قرار گيرد .
[2] - مراد دعاهاى خاصى است كه خواندن آنها در اثناء وضو مستحب است و ما آنها را از كتاب « نهايه و ترجمهء آن ج 1 ص 19 و 20 » نقل مىكنيم : 1 - هنگام نظر كردن به آب ، بگويد : « الحمد للَّه الذي جعل الماء طهورا و لم يجعله نجسا » سپس بگويد : « بسم الله و با لله » . 2 - هنگام مضمضه بگويد : « اللَّهمّ لقّني حجّتى يوم ألقاك ، و اطلق لساني بذكراك » . 3 - هنگام استنشاق بگويد : « اللَّهمّ لا تحرّمنى طيّبات الجنان ، و اجعلنى ممّن يشمّ ريحها و روحها و ريحانها » . 4 - هنگام روى شستن بگويد : « اللَّهمّ بيّض وجهى يوم تسودّ فيه الوجوه ، و لا تسوّد وجهى يوم تبيض فيه الوجوه » . 5 - هنگام شستن دست راست بگويد : « اللَّهمّ اعطنى كتابى بيمينى ، و الخلد فى الجنان بيسارى و حاسبنى حسابا يسيرا » . 6 - هنگام شستن دست چپ بگويد : « اللَّهمّ لا تعطنى كتابى به شمالى و لا تجعله مغلولة إلى عنقى و لا من وراء ظهرى » . 7 - هنگام مسح سر بگويد : « اللَّهمّ غشّنى رحمتك و بركاتك و عفوك » . 8 - هنگام مسح پا بگويد : « اللَّهمّ ثبّت قدمى على الصّراط يوم تزلّ فيه الأقدام و اجعل سعيى فيما يرضيك عنى يا ذا الجلال و الاكرام » .

171