حج بر ذمه وى مستقر بوده ، در صورتى كه در حال يأس نائب گرفته است . و در غير مأيوس احوط استنابه مجدد است و اما اگر اتفاقا قبل از مردن عذر او بر طرف شد ، پس احوط اين است كه شخصا در صورت تمكن حج نمايد و چنانچه بعد از محرم شدن نائب عذرش بر طرف شود بگونه‌اى كه منوب عنه بتواند شخصا حج را بجا آورد پس بايد چنين كند و اظهر آن است كه بر نائب واجب نيست عمل حج را تمام نمايد و بايد از احرام محل شود .
مسأله 62 - كسى كه شخصا از حج نمودن معذور است و تمكن نايب گرفتن هم ندارد ، وجوب حج از او ساقط است ، ولى واجب است بعد از فوتش قضا شود در صورتى كه حج بر او مستقر بوده ، و اگر مستقر نبوده واجب نيست . و چنان كه متمكن از نايب گرفتن بوده و نايب نگرفت تا فوت نمود ، واجب است از قبل او قضايش به جا آورده شود .
مسأله 63 - اگر استنابت واجب شد ، و نايب نگرفت ، بنا بر اظهر جايز است شخصى تبرعا از قبل او حج به جا آورد ليكن بنا بر احوط بدون اذن براى فراغ از ذمه ، كفايت نمىكند ، و نايب گرفتن بر خودش واجب است .
مسأله 64 - در نايب گرفتن كفايت مىكند كه از ميقات نايب بگيرد و واجب نيست از بلد خود نايب بگيرد .
مسأله 65 - كسى كه حج بر ذمه‌اش مستقر بوده ، اگر بعد از

25