يازدهم : جدال است و آن گفتن ( لاوالله ) و ( بلى والله ) است .
مسأله 238 - گفتن كلمه ( لا ) و كلمه ( بلى ) ، و در ساير لغات مرادف آنها مثل ( نه ) و ( آرى ) دخالتى در جدال ندارد . بلكه قسم خوردن در مقام اثبات مطلب يا رد غير ، جدال است .
مسأله 239 - قسم اگر به لفظ ( الله ) باشد ، يا مرادف آن مثل ( خدا ) در زبان فارسى جدال است . و اما قسم به غير خدا به هر كس باشد ملحق به جدال نيست .
مسأله 240 - احتياط واجب الحاق ساير اسماء الله است به لفظ جلاله ، پس اگر كسى قسم بخورد به رحمان و رحيم و خالق سموات و ارض ، به احتياط واجب جدال محسوب مىشود در صورتى كه مشتمل بر كلمه لا و يا بلى باشد .
مسأله 241 - در مقام ضرورت براى اثبات حقى يا ابطال باطلى جايز است به جلالة يا غير آن قسم بخورد .
مسأله 242 - اگر در جدال راستگو باشد ، در كمتر از سه مرتبه چيزى بر او نيست مگر استغفار . و در مرتبه سوم كفاره بايد بدهد . و كفاره آن يك گوسفند است .
مسأله 243 - اگر در جدال دروغگو باشد واجب است كه در مرتبه اول گوسفند كفاره بدهد و احتياط واجب آن است كه در مرتبه دوم يك گاو و در مرتبه سوم يك شتر كفاره بدهد و احتياط كامل به اين تحقق پيدا مىكند كه در مرتبه دوم بين گوسفند و گاو و در مرتبه

69