به نحوى كه در بطلان طواف ( 1 ) گذشت .
و اگر سهوا زياده كند ، پس اگر كمتر از يك شوط باشد او را طرح مىكند و سعى او صحيح است ، و اگر يك شوط يا بيشتر باشد باز سعى صحيح است ، و جمعى [77] ذكر كرده‌اند كه مستحب است زايد را تمام كند هفت شوط تا سعى ديگرى باشد ، و بر طبق آن خبر صحيحى وارد شده [78] .
و اگر كم كند سهوا ، پس واجب است بر او اتمام هر وقت كه متذكر شود ، هر چند كه در بلد خود رفته باشد .
و اگر متمكَّن از مراجعت نيست نايب مىگيرد ، و احوط ( 2 ) در صورت عدم اكمال چهار شوط استيناف سعى است ، و حلال نمىشود بر او آن چه حرام شده به احرام ، و جمعى [79] ذكر كرده‌اند كه اگر نسيان بعض سعى كند و در عمرهء تمتع باشد پس به گمان اتمام اعمال عمره محلّ شد پس مقاربت با زنان نمود ، واجب است بر او كشتن گاوى به جهت كفاره و سعى را تمام مىكند و بر اين طبق ، روايت معتبره ( 3 ) هست [80] ، بلكه جماعتى [81] ملحق كرده‌اند به جماع ، گرفتن ناخنها را ، و بر اين نيز روايتى ( 4 ) هست [82] و عمل به آن احوط است .
و اگر شك كند در عدد اشواط سعى بعد از انصراف از آن شكش

[77] جامع المقاصد 3 : 208 ، مسالك الأفهام 2 : 359 ، مدارك الأحكام 8 : 213 .
[78] وسائل الشيعة 9 : 438 ، باب 34 از ابواب طواف ، حديث 10 .
[79] المبسوط 1 : 362 ، شرائع الإسلام 1 : 274 ، قواعد الأحكام 1 : 431 .
[80] وسائل الشيعة 9 : 529 ، باب 14 از ابواب سعى ، حديث 2 .
[81] المبسوط 1 : 362 ، قواعد الأحكام 1 : 431 ، و رجوع شود به مدارك الأحكام 8 : 216 .
[82] وسائل الشيعة 9 : 529 ، باب 14 از ابواب سعى ، حديث 1 .

70