مسأله 68 - كسى كه حج بر ذمه اش مستقر بوده اگر بعد از احرام در حرم بميرد كفايت از حجة الاسلام مىكند ، خواه حجش حج تمتع ، خواه قران ، خواه افراد باشد و اگر فوتش در اثناء عمره تمتع بوده كفايت از حجش نيز مىنمايد و قضاء از او واجب نيست ، و اگر قبل از آن بميرد قضاء واجب مىشود هر چند فوتش بعد از احرام و قبل از دخول حرم يا بعد از دخول حرم بدون احرام باشد و ظاهر اين است كه اين حكم اختصاص به حجة الاسلام دارد پس در حجى كه به نذر يا افساد واجب شده جارى نمىشود ، بلكه در عمره مفرده نيز جارى نمىشود پس در هيچ يك از اينها حكم به اجزاء نمىشود ، و كسى كه بعد از احرام در حرم بميرد و حج از سالهاى پيش بر ذمه اش مستقر نبوده ، بى اشكال حج وى كفايت از حجة الاسلام مىكند ، و اما اگر قبل از آن بميرد ظاهر اين است كه قضاء از او واجب نباشد .
مسأله 69 - هر گاه كافرى كه مستطيع بوده مسلمان شود ، حج بر او واجب مىشود ولى چنانچه پس از زوال استطاعت مسلمان شود ، حج بر او واجب نخواهد بود .

43