نيست ، و چنانچه سبب ناراحتى نشود واجب است .
مسأله 26 - اگر كسى كه مالى ندارد كه به حج رود ولى از ديگران به مقدار مصارف حج پول طلب دارد و در چند صورت حج واجب مىشود :
1 - مدتى كه براى پرداخت تعيين كرده اند تمام باشد و بدهكار با مطالبه و بدون مطالبه وجه را بپردازد .
2 - مدتى كه تعيين شده تمام شده باشد و بدهكار تمكن از پرداخت دارد و نمى پردازد ولى با توسل به حاكم شرع ممكن است وجه را دريافت نموده ، و هم چنين اگر به وسيله ديگرى غير از توسل به حاكم جور ممكن باشد ، طلب را وصول نموده .
3 - مدتى كه براى پرداخت پول تعيين شده تمام نشده باشد ولى بدهكار بدون مطالبه طلبكار وجه را بپردازد .
و در غير اين صورت حج واجب نيست .
مسأله 27 - اگر شخصى داراى مالى باشد كه براى حج كافى است و در مقابل بدهكاريهائى دارد كه اگر بپردازد

24