اختلاف حال مكلف از جهت ادراك وقوفين از مطالب گذشته معلوم شد كه براى عرفات دو وقوف است اختيارى و اضطرارى ، و براى مزدلفه سه وقوف است دو اضطرارى ، شب عيد ، و روز عيد ، يك اختيارى بين الطلوعين روز عيد ، و وظيفه محرم بر حسب درك وقوفين يا يكى از آنها اختلاف دارد زيرا در آن چند صورت است : صورت اول آن كه مكلف اختيارى عرفه را درك نمايد و وقوف به مزدلفه را مطلقا ترك كند در اين صورت چنانچه ترك وقوف به مزدلفه از روى علم و عمد باشد حج او باطل و سال آينده بايد حج نمايد ، در صورتى كه حج بر او واجب باشد و يك شتر كفاره بر او واجب است ، و چنانچه ترك وقوف از روى جهل باشد حج او صحيح و ظاهرا يك گوسفند كفاره واجب است ، و چنانچه از روى نسيان و اضطرار باشد حجش صحيح است و چيزى بر او نيست .