نكرد در أين صورت اگر مالى كه خمس و زكات به آن تعلق گرفته موجود بأشد واجب است خمس و زكات آن را بپردازند و اگر بر ذمه وى منتقل شده حج بر آنها مقدم است ( هم چنان كه بر قرض و بدهى نيز مقدم است ) .
( مسأله 282 ) : اگر شخصي فوت كند و حجة الاسلام بر ذمه وى مستقر بود و پيش كسى أمانتي داشته كه أو احتمال بدهد اگر آن را به ورثه بدهد حج أو را انجام نخواهند داد واجب است آن مال را صرف هزينه حج نموده و به نيابت أو حج انجام دهد و اگر بيش از هزينه حج بود باقي را به ورثه برگرداند ( و حكم هر مالى كه ميت پيش ديگرى داشته بأشد از قبيل عاريه و اجاره و غصب و طلب و . . . همانند حكم امانت است ) .
( مسأله 283 ) : هر گاه كسى فوت كند و بعضي از ورثه اعتراف كنند كه حجة الاسلام بر أو واجب بود و بعض ديگر آن را انكار نمايند بر ورثه أي كه اعتراف دارند واجب نيست شخصي را أجير نموده به حج بفرستند ، ولى اگر كسى قبول كند با حصه معترفين حج نمايد بايد آنان حصه خود را بپردازند تا أو حج بجا آورد .
( مسأله 284 ) : اگر ميت به مقدار هزينه حج واجب ، تركه نداشته بأشد واجب نيست ورثه براى أو حج انجام دهد .
( مسأله 285 ) : اگر استقرار حج بر ذمه ميت معلوم ، ولى بجا آوردنش مشكوك بأشد واجب است كسى را نائب بگيرند كه از طرف أو حج انجام دهد و هزينه اش نيز از أصل مال اخراج مىگردد .
( مسأله 286 ) : اگر اجيرهاى متعددى بأشد كه بخواهند حج بجا

69