بدهكار حلال نيست ، مگر آن كه مقدار بدهى خود را به او بگويد و او را راضى كند ، يا به گونه اى باشد كه اگر مقدار طلب خود را مىدانست باز هم به آن مقدار صلح مىكرد .
( مسأله 2097 ) : اگر بخواهند چيزى را كه از يك جنس است و زن آنها معلوم است به يكديگر صلح كنند ، واجب آن است كه وزن يكى بيشتر از ديگرى نباشد ، ولى اگر وزن آنها معلوم نباشد ، هر چند احتمال دهند كه وزن يكى بيشتر از ديگرى است و صلح نمايند صحيح است .
( مسأله 2098 ) : اگر دو نفر از يك نفر طلبكارند ، يا دو نفر از دو نفر ديگر طلبكار باشند و بخواهند طلبهايشان را به يكديگر صلح كنند چنانچه طلب آنان از يك جنس و زن آنها يكى باشد - مانند اين كه هر دو ده من گندم طلبكارند - مصالحه آنان صحيح است ، و هم چنين است اگر جنس طلب آنان يكى نباشد مانند اين كه يكى ده من برنج و ديگرى دوازده من گندم طلبكار باشد ; ولى اگر طلب آنان از يك جنس و چيزى باشد كه معمولا با وزن يا پيمانه معامله مىشود ، چنانچه وزن يا پيمانه آنها مساوى نباشد ، مصالحه آنان اشكال دارد .
( مسأله 2099 ) : اگر از كسى طلبى دارد كه بايد پس از مدتى بگيرد چنانچه طلب خود را به مقدار كمترى صلح كند و مقصودش اين باشد كه از مقدارى از طلب خود گذشت كرده و بقيه را نقد بگيرد اشكال ندارد ، و اين حكم در صورتى است كه طلب از جنس طلا يا نقره يا جنس ديگرى باشد كه با وزن يا پيمانه فروخته مىشود ، و اما در غير آنها محل اشكال است .
( مسأله 2100 ) : اگر دو نفر چيزى را با هم صلح كنند ، با رضايت يكديگر مىتوانند صلح را بهم بزنند ، و نيز اگر در ضمن معامله براى هر دو يا يكى از آنان حق بهم زدن معامله را قرار داده باشند ، كسى كه آن حق را دارد مىتواند صلح را بهم بزند .
( مسأله 2101 ) : تا وقتى خريدار و فروشنده از مجلس معامله متفرق نشده اند مىتوانند معامله را بهم بزنند ، و نيز اگر مشترى حيوانى را بخرد تا سه روز حق بهم زدن معامله را دارد ، و هم چنين اگر پول جنسى را كه خريده تا سه روز ندهد و

380