كرده قيمت آن به 18 نخود طلا برسد خمس آن واجب است ، و اگر به نصاب نرسد هر گاه به تنهائى يا با منفعتهاى ديگر كسب او از مخارج سالش بيشتر باشد ، خمس آن واجب است .
( مسأله 1762 ) : خمس ماهى و حيوانات ديگرى كه انسان بدون فرو رفتن در دريا مىگيرد ، هنگامى واجب است كه به تنهائى يا با منفعتهاى ديگر كسب او از مخارج سالش زياد بيايد .
( مسأله 1763 ) : اگر كسى بى قصد در آوردن چيزى از دريا در آن فرو رود ، و اتفاقى جواهرى به دستش آيد و قصد تملك نمايد ، چنانچه به حد نصاب باشد بايد بدون كم كردن مؤنه سال خمس آن را بدهد .
( مسأله 1764 ) : اگر كسى به دريا فرو رود و حيوانى را بيرون آورد ، و در شكم آن جواهرى پيدا كند كه قيمتش پس از كم كردن مخارجى كه كرده 18 نخود طلا باشد ، بايد خمس آن را بدهد ، و اگر كمتر باشد چنانچه به تنهائى يا با منفعتهاى ديگر از مخارج سال زياد آمد خمس آن را بدهد .
( مسأله 1765 ) : اگر در رودخانه هاى بزرگ مانند دجله و فرات ، فرو رود و جواهرى در آورد ، چنانچه در آن رودخانه جواهر به وجود مىآيد يا از معادن آن به جريان آب در آن وارد مىشود ، بايد خمس آن را بدهد .
( مسأله 1766 ) : اگر در آب فرو رود و مقدارى عنبر در آورد ، چنانچه قيمت آن هيجده نخود طلا يا بيشتر باشد ، بايد خمس آن را بدهد ، بلكه اگر از روى آب يا از كنار دريا بدست آورد خمس آن واجب است .
( مسأله 1767 ) : كسى كه كسبش غواصى يا بيرون آوردن معدن است ، اگر خمس آنها را بدهد و چيزى از مخارج سالش زياد بيايد ، لازم نيست دوباره خمس آن را بدهد .
( مسأله 1768 ) : اگر بچه اى معدنى را بيرون آورد ، يا گنجى بيابد ، يا با فرو رفتن در دريا جواهر در آورد ، بايد ولى او خمسش را بدهد ، و نيز اگر مال حلال مخلوط به حرام دارد ولى او بايد خمس آن را بدهد .

314