است ، ولى بنابر احتياط پس از نماز دو سجده سهو كند .
( مسأله 1011 ) : اگر نتواند به مقدار ذكر در ركوع بماند ، احتياط واجب آن است كه بقيه آن را در حال برخاستن بگويد .
( مسأله 1012 ) : اگر بر اثر بيمارى و مانند آن در ركوع آرام نگيرد نمازش صحيح است ، ولى بايد پيش از آن كه از حال ركوع خارج شود ، ذكر واجب را به طورى كه گذشت بگويد .
( مسأله 1013 ) : هر گاه نتواند به اندازه ركوع خم شود ، بايد به چيزى تكيه دهد و ركوع كند ، و اگر هنگام تكيه دادن هم نتواند به طور معمول ركوع كند ، بنابر احتياط لازم بايد به هر اندازه مىتواند خم شود ، و اشاره به ركوع نيز بنمايد ، و نمازش را اعاده و نشسته ركوع كند . و اگر هيچ نتواند خم شود ، بايد براى ركوع با سر اشاره نمايد ، و بنابر احتياط واجب نماز را اعاده و نشسته ركوع كند .
( مسأله 1014 ) : كسى كه مىتواند ايستاده نماز بخواند اگر در حال ايستاده يا نشسته نتواند ركوع كند ، بايد ايستاده نماز بخواند و براى ركوع با سر اشاره كند ، و اگر نتواند با سر اشاره كند ، بايد به نيت ركوع چشمها را بر هم گذارد و ذكر آن را بگويد ، و به نيت برخاستن از ركوع چشمها را باز كند ، و اگر از اين هم ناتوان است ، بايد در قلب خود نيت ركوع كند و ذكر آن را بگويد .
( مسأله 1015 ) : چنانچه نمىتواند ايستاده ركوع كند ولى براى ركوع مىتواند در حالى كه نشسته است خم شود ، بايد ايستاده نماز بخواند و براى ركوع با سر اشاره نمايد ، و احتياط واجب آن است كه نماز ديگرى هم بخواند و هنگام ركوع آن بنشيند و براى ركوع خم شود .
( مسأله 1016 ) : اگر پس از رسيدن به حد ركوع و آرام گرفتن بدن سر بردارد و دوباره به اندازه ركوع خم شود ، نمازش باطل است .
( مسأله 1017 ) : پس از پايان ذكر ركوع ، بايد راست بايستد ، و پس از آن كه بدن آرام گرفت به سجده رود ، و اگر عمدى پيش از ايستادن ، يا پيش از آرامش بدن به سجده رود نمازش باطل است .

186