سجده سهو يا قضاى آن واجب نيست .
( مسأله 1227 ) : اگر بداند سجده يا تشهد را فراموش كرده ، و شك كند كه پيش از ركوع بعدى بجا آورده يا نه ، احتياط واجب آن است كه آن را قضا نمايد .
( مسأله 1228 ) : كسى كه بايد سجده يا تشهد را قضا نمايد ، اگر براى كار ديگر سجده سهو هم بر او واجب شود ، بايد پس از نماز سجده يا تشهد را قضا نمايد سپس سجده سهو كند .
( مسأله 1229 ) : اگر شك دارد كه پس از نماز ، قضاى سجده يا تشهد فراموش شده را بجا آورده يا نه ، چنانچه وقت نماز نگذشته ، بايد سجده يا تشهد را قضا نمايد ، و اگر وقت نماز گذشته ، قضاى آن مستحب است .
كم و زياد كردن اجزاء و شرايط نماز ( مسأله 1230 ) : هر گاه چيزى از واجبات نماز را - گرچه يك حرف آن - عمدى كم يا زياد كند نماز باطل است .
( مسأله 1231 ) : اگر حكم را نداند و از روى تقصير چيزى از واجبات ركنى نماز را كم يا زياد كند ، نماز باطل است ، و در غير واجبات ركنى به احتياط واجب محكوم به بطلان است ، ولى چنانچه به سبب ندانستن حكم حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را آهسته بخواند ، يا حمد و سوره نماز ظهر و عصر را بلند بخواند ، يا در مسافرت نماز ظهر و عصر و عشا را چهار ركعتى بخواند ، نمازش صحيح است .
( مسأله 1232 ) : اگر بين نماز بفهمد وضو يا غسلش باطل بوده ، يا بدون وضو يا غسل مشغول نماز شده ، بايد نماز را رها كند ، و دوباره با وضو يا غسل بخواند ، و اگر پس از نماز بفهمد ، بايد دوباره نماز را با وضو يا غسل بخواند ، و اگر وقت گذشته قضا نمايد .
( مسأله 1233 ) : اگر پس از رسيدن به ركوع يادش بيايد كه دو سجده از ركعت قبلى را فراموش كرده ، نمازش باطل است . و اگر پيش از رسيدن به ركوع

225