ج - در فرض سؤال اگر شوهر شما متمكن بوده كه مهريه شما را بدهد و معذلك مسامحه كرديد و نگرفتيد ، حج بر شما مستقر شده و بايد بجا آوريد و اگر متمكن نبوده و يا اگر متمكن بوده به هيج نحو حاضر نبوده مهريه شما را اداء كند و شما هم قدرت بر گرفتن نداشتيد ، حج بر شما واجب نشده است .
س 18 - كسى كه استطاعت بدنى ندارد اما استطاعت مالى دارد آيا در زمان حيات خود لازم است براى حج نائب بگيرد يا نه ؟ و در صورت لزوم آيا استنابه از ميقات ، كفايت مىكند يا نه ؟ .
ج - اگر رجاء حصول استطاعت بدنى ندارد بايد نائب بگيرد و استنابه از ميقات ، كافى است و اگر رجاء دارد احتياط واجب آن است كه نائب بگيرد و اگر رفع عذر شد خودش نيز به حج برود . و در صورتى كه پس از رفع عذر استطاعت مالى پيدا نكند لازم نيست به حج برود .
س 19 - زنى از جهات مالى استطاعت دارد و لكن از لحاظ بدن ، داراى چندين مرض است از جمله آنها درد پا ، كه به محض چند قدم راه رفتن از پا در مىآيد با اين حالت ديگرى را نائب بگيرد يا نه ؟ .
ج - در صورتى كه به هيچ وجه نتواند اداء تكليف نمايد ولو به اين كه او را طواف بدهند و در سعى بين صفا و مروه سواره او را سعى بدهند و مأيوس از رفع كسالت و تمكن در آتيه باشد ، مىتواند در حال حيوة خود نائب بگيرد .
س 20 - حمله دارها به شخصى مىگويند اگر ده نفر حاج فراهم كردى كه با كاروان ما به مكه بيايند تو را مجانى به مكه مىبريم در صورتى كه حمله دارها به حجاج اجحاف مىكنند بنابر اين ، شخص مزبور سبب اجحاف و اغفال حجاج شده است حال آيا رفتن او مشروع است و كفايت از حجة الاسلام مىكند يا نه ؟ .
ج - اين كار ، ضررى به حج او نمىزند و كفايت از حجة الاسلام مىكند ولى اجحاف و اغفال مسلمين مذموم است .
س 21 - به ساكنين مكه همه ساله حج واجب است يا نه ؟ .
ج - بر هر مستطيع خواه ساكن حرم باشد يا بعيد ، در عمر ، بيش از يك مرتبه حجة الاسلام واجب نيست . بلى از جهات ديگر ممكن است در سالهاى ديگر بر بعضى واجب شود .

431