فروش مىباشد كه اگر از مؤنه سال ، اضافه باشد واجب است خمس آن را بدهند و ميوه ، جزء عوائد سال فروش خود ميوه است .
س 138 - بنده حساب سال دارم و زمينى را ده سال قبل ، با پول تخميس شده خريدم كه قيمت سوقيه فعليش ده برابر شده و تا مقدارى ، ترقى قيمت ، ناشى از زحمات و مصارفى - از قبيل بناء خانه و غرس اشجار و حفر چاه - است كه انجام داده‌ام و فعلا مالك قبلى ، زمين را از طريق اجبار ، با كمك اهل جور به اين عنوان كه زمين را نفروخته‌ام با پرداخت يك و نيم برابر قيمت اولى بعنوان مصالحه از من گرفت و بنده به جهت اين كه خيلى خسارت نكشم اين پول را گرفتم با اين كه هشت و نيم برابر ، قيمت قبلى از قيمت سوقيه فعلى كمتر است اكنون تكليف بنده بر فرض رضايت و يا عدم رضايت چيست ؟ مقصود اين است كه مازاد از قيمت اوليه ، لازم التخميس است يا نه ؟ .
ج - اگر خانه و حفر چاه و غرس اشجار براى سكونت و استفاده شخصى باشد خمس ندارد و اگر براى مؤنه نبوده واجب است خمس غير زمين داده شود اگر چه بعد از تعلق خمس و مسامحه در ادا ، ديگرى آن را غصب كند و اما زيادى پول آن ، با رضايت در مصالحه ، جزء عوائد سال ، محسوب است و در زائد بر مؤنه سال ، خمس لازم است ، و همچنين است اگر مصالحه نكرده باشد و بعنوان تقاص ، از غاصب گرفته باشد از عوائد سال محسوب و در زائد بر مؤنه آن ، خمس لازم است .
س 139 - اگر شخصى مالى را به ارث ، مالك شده و بعد ترقى سوقى پيدا كرد اين اضافه را بايد تخميس نمايد يا نه ؟ مثلا اگر زمين يا باغى مبلغ هزار تومان قيمت داشت و بعد از انتقال به وارث و پس از چند سال كه در ملك او مانده ده هزار تومان قيمت باغ و يا زمين شد آن نه هزار تومان ، خمس دارد يا نه ؟ و سؤال ديگر اين كه اگر كسى زمين زراعتى دارد و خمس آن را داده يا آن را با پول مخمس خريدارى نموده و چند سال بر آن گذشته و ترقى قيمت پيدا كرده چنانچه زمين مذكور را با زمين ديگر يا با خانه زائد بر مؤنه كه مىخواهد آن را نگاه دارد و اجاره دهد معاوضه نمايد و مقدارى هم پول بدهد يا سر به سر معاوضه كند آيا مقدارى كه ترقى قيمت پيدا كرده خمس دارد يا خير ؟ .

328