پسر فوت نموده ، فعلا به قدر قيمت طلا به قيمت روز به همان وزن مىتواند از مال پسرش بردارد يا نه ، و چون از زينت بودن بيرون رفته آيا خمس دارد ؟ .
ج - اگر منظور اين است كه طلا را قرض داده همان مقدار طلا طلبكار است و مىتواند از تركه پسر وصول نمايد و اگر منظور اين است كه طلا را فروخته و قيمت طلا را به پسر خود قرض داده و شرط كرده كه به همان وزن طلا بخرد و به او بدهد اين شرط مستلزم ربا و حرام است لكن در اين صورت نيز به مقدار پولى كه داده طلبكار است و مىتواند از تركه پسر بردارد و اما نسبت به خمس آن در صورتى كه طلا قرض نداده بلكه فروخته و پولش را قرض داده با فرض ترقى قيمت از روزيكه خريدارى شده ترقى قيمت ، ربح سال فروش است اگر در بين سال صرف در مؤنه شود خمس ندارد و اگر صرف در مؤنه نشود و سال بر آن ربح بگذرد خمس آن واجب است .
س 104 - يك نفر خانه‌اى را رهن كرده به پول قرضى و بعد به تدريج قرض مذكور را در مدت چند سال پرداخت نموده آيا به آن پول كه پرداخت شده خمس تعلق مىگيرد يا خير ؟ توضيح اين كه شخص مذكور ، خانه لازم دارد و بايد با همان پول ، بعد از تمام شدن مدت ، خانه ديگرى رهن كند يا مدت رهن خانه مذكور را تمديد كند ؟ .
ج - در فرض سؤال ، تا زمانى كه فك رهن نشده و پول در اختيار راهن است خمس به آن تعلق نمىگيرد و بعد از فك رهن ، هر مقدار ، پول در همان سال ، صرف مؤنه نشد ، بايد خمس آن را بدهد ولى اگر از ابتدا ، پولى كه بابت رهن داده از ارباح باشد و قرضى نباشد ، بعد از فك رهن ، خمس آن واجب است و فرقى ندارد كه در سال فك رهن ، صرف مؤنه شود يا نه .
س 105 - مركبى كه از ربح كسب تهيه مىشود ، براى اين كه سوار شود به تجارتخانه ، يا مزرعه يا دكان يا محل كار خود برود ، بدون آن كه جنس تجارت با آن حمل نمايد ، خمسش واجب است يا نه ؟ .
ج - اگر ماشين يا موتور يا چرخ براى سوارى شخصى مورد احتياج باشد ، دادن خمس آن واجب نيست ، هر چند به محل كار خود با آن رفت و آمد كند .

318