س 238 - اگر كسى از مال مخمس ، صرف نموده آيا جائز است مقابل آن را از ارباح جديد ، استثناء كند يا جائز نيست ؟ .
ج - اگر از سرمايه ، صرف نموده مىتواند در آخر سال ، كسرى سرمايه را از ارباح جبران كند و اگر از سرمايه نبوده نمىتواند آن را استثناء نمايد .
س 238 - اگر از پول تجارت كه معمولا سرمايه مخمس و ربح ، با هم مخلوط است براى امرار معاش ، آذوقه و وسائلى را تهيه كند و در آخر سال ، مقدارى باقى بماند و آن بقيه را از نظر محاسبه سال ، با سرمايه‌اش يك موجودى به حساب آورد و خمس را بپردازد و سال دوم هم همين محاسبه را به عمل بياورد در نتيجه آذوقه مخمس مصرف شده حكم مال التجاره موجود در بازار را پيدا مىكند - كه ربح جديد ، كسرى آن را جبران مىكند - يا نه و آيا اين محاسبه صحيح است ؟ .
ج - اين نحو محاسبه ، صحيح نيست و فقط اگر از سرمايه ، صرف كرده باشد با ارباح سال ، كسرى آن ، جبران مىشود .
س 239 - شخصى خمس يك خروار گندم را در سر سال ، داده ، مىخواهد سال آينده با گندم جديد خود ، معاوضه كند آيا باز آن گندم تازه ، خمس دارد يا نه ؟ .
ج - اگر با ديگرى معاوضه نمايد ، به عوض آن نيز خمس ، تعلق نمىگيرد ولى اگر از مال خود بخواهد عوض آن را نگهدارد و آن گندم مخمس را مصرف كند بعد از گذشتن سال بر آن بايد خمس آن را بدهد .
س 240 - آذوقه كه از سرمايه و ربح ، طبق معمول تهيه شده و در آخر سال ، مقدارى از آن باقيمانده است ولى چون كاسب ، خرجش از مداخلش بيشتر بوده در نتيجه ، حتى اگر آذوقه باقيمانده را هم اضافه كند باز كسر سرمايه دارد آيا واجب است خمس آذوقه را بپردازد يا نه ؟ .
ج - در فرض مذكور كه آذوقه نيز از سرمايه يا عوائد ، خريدارى شده و فعلا آن شخص كسرى سرمايه دارد خمس ندارد .
چيزى كه خمس آن داده شده ديگر خمس ندارد س 241 - يك نفر نزد شخصى پولى را به امانت گذاشت پس از مدتى

354