حساب كرد اگر چه بهتر است اين مطلب به وى اعلام شود ، اما اگر بدهكار سيد باشد [1] و بخواهند از بابت خمس حساب كنند احتياط مستحب [2] آن است كه دست به دست كنند .
( مسأله 1648 ) اگر شخصى در خانه خود و يا در غير از خانه خود گنجى پيدا كند بايد به صاحبان آن رجوع كند اما اگر يقين پيدا كرد كه از آن كسى نيست و يا صاحبان آن را پيدا نكرد پس از پرداخت خمس ما بقى گنج براى او مباح است .
( مسأله 1649 ) : اگر شخص بخواهد از پول خمس نداده اى كه از سود سال گذشته است خانه‌اى رهن كند و در آن بنشيند بايد قبل از رهن كردن خمس آن را بدهد ولى اگر از سود همان سال باشد خمس ندارد هر چند كه اين پول چند سال در رهن [3] بماند .
( مسأله 1650 ) : سيدى كه يقين دارد بر ذمه شخصى خمس قرار گرفته است بدون اذن مجتهد نمى تواند از مال او بردارد ، و در رد مظالم و زكات نيز حكم چنين است و غير سيد هم بدون اذن صاحب مال نمى تواند از مال او برداشته و از جانب او خمس دهد .
( مسأله 1651 ) : مقدار خمسى كه مى توان به سيد داد به مقدار مؤونه ساليانه او مى باشد [4] به شرطى كه مجتهد يا وكيلى كه در دسترس باشد

[1] محمد باقر شيرازى : در تفصيل مذكور تأمل است .
[2] ميرزاى شيرازى : اين احتياط در رد مظالم ترك نشود .
[3] محقق خراسانى : يعنى بيع شرط متعارف .
[4] محمد باقر شيرازى : اضافه بر مؤونه ساليانه ملك او نمى شود .

532