ميسر نبود مى توان بر لباس معمولى كه از پنبه يا كتاب بافته شده سجده كرد و در صورتى اين مقدار ممكن نباشد مى توان بر معادن [1] مثل فيروزه و غير آن سجده نمود و در صورت عدم امكان اين مورد مى توان بر پشت دست سجده كرد .
( مسأله 890 ) : اگر پيشانى بر چيزى كه سجده بر آن صحيح نيست برسد و نتوان آن را بر آنچه كه سجده بر آن صحيح است كشاند بايد احتياطا نماز را تمام كرده و سپس آن را اعاده نمود [2] .
( مسأله 891 ) : بايد موضع سجده كه موضع پيشانى است پاك باشد بلكه بايد مشتبه به نجس هم نباشد البته در صورت انحصار موضع ، و نيز در سجده بايد شش موضع ديگر همراه با پيشانى بر زمين قرار داشته باشد تا ذكر واجب تمام شود .
( مسأله 892 ) : بلندى موضع پيشانى همانگونه كه گذشت بايد احتياطا [3] از ضخامت يك خشت بيشتر نباشد و از موضع ايستادن نيز پست تر نباشد اما در مواضع ديگر [4] مانند دو سر زانو و دو كف دست ، پستى و بلندى آنها اشكالى ندارد [5] .

[1] ميرزاى شيرازى - محمد كاظم طباطبائى - محمد باقر شيرازى : در تقديم ( * 1 ) معادن بر پشت دست تأمل است .
[2] محمد باقر شيرازى : اگر وقت باقى باشد .
[3] ميرزاى شيرازى - محمد كاظم طباطبائى : بلكه فتوى بر آن است .
[4] ميرزاى شيرازى - محمد باقر شيرازى : احوط مراعات در اينها نيز مى باشد .
[5] محمد كاظم طباطبائى : اگر چه احوط اعتبار در آنها نيز مى باشد . ( * 1 ) محقق خراسانى : بلكه پشت دست بدون اشكال بر معادن مقدم است .

281