" حى على خير العمل " ، و نيز دو تكبير مانند همان چهار تكبير مذكور و دو تهليل كه به لفظ : " لا إله إلا الله " ، مى باشد ، و شهادت بر ولايت حضرت امير المؤمنين ( ع ) جزء اذان نيست [1] و ليكن به قصد رجحان آن به خودى خود و يا بعد از ذكر نام حضرت رسول ( ص ) خوب است و اگر به قصد جزئيت در اذان بگويد حرام است چنانچه اگر در اول اذان مجموع آن را نيت كند [2] كه متمم وظيفه او در نماز است ، نمازش باطل است [3] و مرتكب فعل حرام شده است [4] ، و اقامه مانند اذان است مگر آنكه در تكبيرهاى اول به جاى چهار تكبير بايد دو تكبير گفته و در آخر آن تنها يك تهليل مى باشد و بعد از " حى على خير العمل " بايد دو " قد قامت الصلاة " را نيز اضافه نمود ، پس فصول اذان هيجده فصل است و فصول اقامه هفده فصل .
( مسأله 716 ) : در حال تعجيل و سفر در هر يك از اذان و اقامه اكتفا

[1] محمد باقر شيرازى : شهادت بر ولايت حضرت امير المؤمنين ( ع ) جزء اذان و اقامه نيست ليكن روح آن است و همان طور كه كمال دين مقدس اسلامى به نص قرآن به ولايت آن حضرت كمال و تمام مىشود ، كمال و تمام اذان هم به ذكر ولايت آن حضرت است ، بلكه واضح و روشن است كه در اين زمان شهادت بر ولايت لازم و بلكه فوق لازم باشد ، خصوصا با روايتى كه وارد شده به اينكه شهادت به ولايت حضرت امير المؤمنين در زمان خود حضرت رسول ( صلى الله عليه وآله و سلم ) از سوى حضرت سلمان و ابوذر گفته مى شده و مورد تحسين پيامبر اكرم ( ص ) قرار مى گرفته‌اند .
[2] شيخ انصارى - محمد كاظم طباطبائى : يا در وقت گفتن اذان و يا قبل از آن .
[3] محقق خراسانى : بر فرض رجوع به عدم امتثال امر به اذان .
[4] محمد باقر شيرازى : با علم به عدم جزئيت ، كه معمولا كسى قصد جزئيت نمى كند و در صورت عدم علم به جزئيت هم مانعى ندارد و در هر صورت حكم به حرمت و بطلان به نظر ناتمام است .

226