3 - در صورتى كه كسى خبر دهد كه صبح شده و شخص گمان كند كه شوخى مىكند و يا دروغ مى گويد و چيزى بخورد و بعد معلوم شود كه صبح بوده ، قضاى روزه بر او لازم است ولى كفاره ندارد .
حرمت افطار روزه ( مسأله 1418 ) : افطار روزه واجب معين حرام است و بلكه در بعضى از آنها كفاره بر شخص واجب مىشود مانند روزه ماه مبارك رمضان و روزه نذر معين ، و اما افطار روزه غير معين تا قبل از زوال آفتاب جايز است چه قضاى ماه رمضان باشد و چه غير آن و نيز چه قضا از خود شخص باشد و يا تبرع براى ديگرى باشد و يا استيجارى باشد و يا از باب ولايت باشد .
( مسأله 1419 ) :
افطار كردن روزه بعد از زوال آفتاب در غير روزه قضاى ماه رمضان مكروه است و در قضاى روزه ماه رمضان حرام است و در صورت افطار كردن بنا بر اظهر [1] كفاره بر شخص لازم مىشود و در صورتى كه وقت قضاى معين ضيق باشد اتمام روزه آن روز لازم است و در صورتى كه قبل از زوال افطار كند - در صورت مذكور - كفاره بر شخص واجب نمى شود .
( مسأله 1420 ) : اگر موجبات كفاره در روزهاى مختلف واقع شود [2]

[1] محقق خراسانى : بلكه بنا بر احوط .
[2] شيخ انصارى : در روز واحد نيز احوط تعدد كفاره روزه ماه رمضان است . محمد كاظم طباطبائى - محمد باقر شيرازى : و اما در روز واحد اگر چه احوط تكرار كفاره است ليكن اقوى عدم تكرار است مگر در جماع .

452