نتوانست بكشد بر « ما يصحّ السجود عليه » قرار دهد ، احتياطا همان نماز [1] را تمام كند و اعاده كند .
مسأله 490 - بايد موضع سجده كه موضع پيشانى است پاك باشد ، بلكه مشتبه به نجس نيز نباشد با انحصار و شش موضع ديگر بر زمين قرار داشته باشد با جبهه ، از اول ذكر واجب تا ذكر تمام شود .
مسأله 491 - موضع جبهه شرط است كه از كلفتى يك خشت بلندتر نباشد احتياطا [2] و پست تر از موضع ايستادن نباشد ، اما مواضع [3] ديگر كه دو سر زانو و دو كف دست باشد ، پست و بلنديش ضرر ندارد .
مسأله 492 - ذكر سجده مثل ذكر ركوع است ، مگر ذكر كبرايش كه « سبحان ربي الاعلى و بحمده » است .
مسأله 493 - اگر پيشانى به قدر مسمّى نتواند گذاشت به جهت جراحت و غيره ، گودى بكند كه اطراف پيشانى بر زمين رسد و اگر آن هم ممكن نشود جبين را بگذارد و احوط [4] مقدم داشتن جبين راست است و اگر اين هم ممكن نشود ، زنخ را بگذارد و اگر اين هم ممكن نشود ، خم شود به قدر امكان و اگر آن هم ممكن نشود ، جاى سجده را بلند كند و اگر ممكن نشود ، ايماء كند به سر و اگر ممكن نشود ، ايماء كند به دو چشم و احوط آن است كه مهر را ، مثلا بر پيشانى برساند با امكان ، بلكه شش موضع ديگر را هم هر يك كه بتواند بر زمين برساند احوط است و درست نشستن بعد از سجده اول و قرار گرفتن واجب است .

[1] - ( خراسانى ) اتمام نماز لازم نيست .
[2] ( ميرزا - يزدى ) بلكه فتوى بر آن است .
[3] ( ميرزا ) احوط در آنها نيز مراعات است .
[4] ( يزدى ) لكن واجب نيست .

132