استجابت دعاء در آيه شريفه " أدعونى أستجب لكم " 1 ونحو اين ، با اين كه غالبا مستجاب نمىشود . پس لازم مىآيد كه خداوند عالم جلت عظمته دروغ گفته باشد ، تعالى عن ذلك .
وأيضا وارد است بر أخبار كثيره كه وارد است در نمازها از براى قضاء حاجات و كشف كربات ، وأيضا معلوم است كه خداوند عالم جلت قدرته قاضى الحاجات ، منفس الكربات ، معطى السؤلات ، ولى الرغبات ، كافى المهمات است . و بنابر اشكال مذكور لازم مىآيد خلاف بودن همه اينها .
جواب از همه اين است كه اينها از باب مقتضيات است ، نه علت تامه . و استجابت موقوف است به وجود شرائط و فقد موانع ، به اين كه اگر دعائى يا نمازى يا وردى يا ختمى فرضا علت تامه باشد براى قضاء حاجات بدون حاجت به شروط ، تعليم آن به عباد ، خلاف مصلحت و موجب اخلال نظام و هرج و مرج است ، چنانچه واضح است . و لذا اسم اعظم كه علت تامه است مخفى شده است . نسئل الله تعالى العصمة من الزلل .
قد تم به حمد الله تعالى وحسن توفيقه هذا الجزء وهو الجزء الاول من كتاب السؤال و الجواب من فتاوى سيد العلماء والمجتهدين ( السيد محمد كاظم الطباطبائى ) .
< / السؤال = 10017 > < / لغة النص = عربي >

( 1 ) سوره غافر ( مؤمن ) ، آيه 60 .

446