< فهرس الموضوعات > امكان برائت ذمه با پرداخت مبلغى كمتر از مقدار واجب پرداخت خمس وسهم امام به غير سادات جواز پرداخت تدريجي زكات وخمس 181 . قرض دادن به كسى كه گمان مى گند به عنوان خمس وبلا عوض است < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > 182 . تعلق خمس به اشيائى كه فعلا جزء مؤنه نيست ودر آينده هست < / فهرس الموضوعات > زيادتر از پانصد تومان باشد .
وأما مسأله دوم : پس تقويت مال فقراء جايز نيست ، مگر آن كه آن شخص متمكن از دادن نباشد ، در اين صورت جايز است با فقيرى يا سيدى دست به دست كنند .
وأما مسأله سوم : پس خمس بى اشكال به غير سيد نمىرسد . وأما سهم امام ع پس آن نيز مختص به سادات است بنابر احوط .
وأما مسأله چهارم : پس با تمكن ، واجب فورى است . و با عدم تمكن از دادن تمام را يك دفعه ، مىتواند به تدريج برساند حسب المقدور . ( والله العالم ) < / السؤال = 5008 > < السؤال = 5349 > سؤال 181 : مبلغى داد به سيدى به قصد قرض ، و آن سيد به قصد خمس ، يا به گمان خمس گرفت ، يا معلوم نيست كه به چه عنوان گرفت ، و حال آن كه خمس بر ذمه دهنده نبود ، حكم چيست ؟
جواب : اگر عين مال باقى است مىتواند استرداد كند . و اگر تلف شده است پس اگر در حين دادن مطلع بود كه آن سيد به گمان خمس مىگيرد آن سيد ضامن نيست ، چون دهنده خودش او را مسلط كرده است بر اتلاف آن . و هم چنين اگر ظاهر حال ، عنوان مفتى ، يا خمس بوده است . و اگر در حين دادن مطلع نبود به قصد ، يا گمان او . و ظاهر حال هم عنوان مفتى نباشد ضامن است ، چه معلوم شود قصد گيرنده ، چه معلوم نشود ، پس اگر بعد از اين خواسته باشد با وجود شرايط آن را خمسا حساب كند مىتواند .
< / السؤال = 5349 > < السؤال = 5276 > سؤال 182 : در باب خمس ، شخص مثلا خانه اى لازم دارد در اين سنه ، و لكن ميسر نمىشود پس به تدريج بعضى از اسباب و آلات آن را در اين سنه مهيا مىكند كه در سنه آتيه ، يا بعد از آن خانه بسازد ، يا آن كه گاو ، يا اسبى احتياج دارد گوساله يا كره اسبى مىخرد كه بعد از دو سال ، يا سه سال به كار مىآيد ، وهكذا شجره اى غرس مىكند كه بعد از چند سال به ثمر آن منتفع شود - و حال آن كه اگر مثمره باشد در همين سنه هم محل حاجت است - آيا اگر اينها را از ارباح مكاسب خريده باشد خمس آنها را بايد بدهد ؟ وهكذا نماءات متصله آنها ، يا نه ؟ و بر فرض لزوم بعضى از اشجار در بعضى از بلدان ماليت ندارد ، يا آن كه مرسوم نيست كه بذل قيمتى براى آنها بشود ، آيا با اين حال خمس لازم است ، يا نه ؟ ديگر درخت گل

103