مسأله 18 - تمام حرامهايى كه ذكر شد حلال مىشود در حال ضرورت و ناچارى ، مثل آن كه انسان حفظ جانش بستگى داشته باشد به خوردن آن ، يا اگر نخورد بيمارى شديدى عارضش مىشود كه نمىتوان تحمل آن كرد يا ضعف عارضش مىشود به طورى كه به مرضى دچار مىشود كه نمىتوان تحمل آن كرد ، و غير اينها از موارد ناچارى ، و لازم نيست كه علم يا گمان به عارض شدن اين امور پيدا كند ، بلكه اگر احتمالى بدهد كه آن احتمال از منشأ عقلايى باشد كفايت مىكند .
مسأله 19 - اگر كسى او را اجبار كند به خوردن يكى از حرامها و بترسد از آن شخص بر جان خودش يا جان ديگرى يا عرض خودش يا عرض محترم ديگرى و يا مال محترمى كه واجب است حفظ آن بر او و آن مال به قدرى باشد كه نتواند تحمل كند آن را يا تحملش حرج باشد ، جائز است خوردن آن حرام .

342