دوم : خيار حيوان از وقت عقد تا سه روز براى مشترى ثابت است ، پس اگر اسب و قاطر يا حيوان ديگر بخرد تا سه روز مىتواند معامله را فسخ نمايد و خيار حيوان از براى فروشنده نيست در صورتى كه ثمن حيوان باشد .
مسأله 2 - اگر تصرف كند مشترى در حيوان ، تصرفى كه دلالت نوعيه به رضا دارد و كشف از رضا مىكند غالباً ، خيار حيوان ساقط مىشود ، مثل لمس كردن جاريه و بوسيدن آن و نگاه كردن به مواضعى از او كه قبل از خريدن حرام بود . و امّا سوار شدن اسب چند قدم و علف و آب دادن آن دلالت به رضا ندارد ، بلى تراشيدن سم و نعل كردن دلالت به رضا دارد ، پس بنا بر اين مطلق تصرف ، احداث حدثى نيست كه كاشف از رضا باشد .
مسأله 3 - اگر در بين سه روز حيوان معيوب شود بدون تعدى و تفريط مشترى ، خيار او ساقط نمىشود .
سوم : خيار شرط ؛ به اين كه در ضمن عقد براى هر دو يا براى يكى از آنها و يا براى اجنبى شرط خيار كنند تا هر مدت كه قرار بدهند ؛ كم باشد يا زياد . البته بايد مدت خيار مضبوط و معين باشد و مبدأ و منتهاى مدت را تعيين نمايند و مبدأ در صورت عدم تعيين آن از وقت عقد خواهد بود .
مسأله 4 - ثبوت خيار شرط در عقد نكاح و مطلق ايقاعات مثل طلاق و عتق و ابراء ، ثابت نيست .
مسأله 5 - اگر صاحب خيار بميرد حق الخيار به ورثهء او منتقل مىشود و در جميع خيارات ورثه به جاى او مباشر رد و فسخ مىشوند و مبيع را بر حسب قواعد ارث به آنها مىدهند ؛ چنانچه ثمن برگشته ميان ورثه تقسيم مىشود و هر كدام را به قدر حصهء خود مىدهند .
چهارم : خيار غبن است ؛ به آن كه مالى كه قيمت آن را نمىداند به كمتر از قيمت آن بفروشد يا به زيادت بخرد و هر كدام كه مغبون باشند خيار فسخ دارند .

229