ركعت خوانده يا پنج ركعت ، به شك خود اعتنا نكند . ولى اگر هر دو طرف شك او باطل باشد ، مثلًا بعد از سلام نماز چهار ركعتى شك كند كه سه ركعت خوانده يا پنج ركعت نمازش باطل است ، و همين طور هر شكى كه بعد از سلام در عدد ركعتها كند ، اگر يك احتمالش صحّت است ، نمازش صحيح است و اگر هر دو طرف باطل است ، نمازش باطل است .
سوم : شك بعد از وقت مسأله 1 اگر بعد از گذشتن وقت نماز شك كند كه نماز خوانده يا نه لازم نيست كه نماز را بخواند ، ولى اگر پيش از گذشتن وقت شك كند كه نماز خوانده يا نه ، بايد آن نماز را بخواند ، و ظنّ در خواندن و نخواندن در اين مسأله حكم شك را دارد .
مسأله 2 - اگر بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر بداند كه يك نماز چهار ركعتى خوانده امّا نمىداند كه به نيت ظهر بوده يا عصر ؛ بايد يك نماز چهار ركعتى به قصد ما في الذمه قضا كند .
مسأله 3 - اگر بعد از گذشتن وقت نماز مغرب و عشا بداند كه يك نماز خوانده ، ولى نداند كه سه ركعتى بوده يا چهار ركعتى ، بايد قضاء نماز مغرب و عشاء را بخواند .
چهارم : شك كثير الشك ، يعنى كسى كه زياد شك مىكند .
مسأله 1 - كسى كه زياد در نماز شك مىكند بايد به شكش اعتنا نكند هر چند محل باقى باشد ، پس اگر در آوردن چيزى شك كند بايد بنا گذارد بر اين كه آورده است ، مگر در صورتى كه آوردن آن موجب فساد نماز باشد كه در اين صورت بنا گذارد بر اين كه نياورده است .
مسأله 2 - كثير الشك كسى است كه به اندازه اى شك كند كه عرف او را كثير الشك بخوانند و بعيد نيست كسى كه در سه نماز پى در پى شك كند ، حكم كثير الشك را داشته باشد .

116