احكام مساقات مساقات آن است كه انسان درختهاى ميوه اى كه ميوهء آن مال خود اوست يا اختيار ميوهء آن با اوست تا مدت معينى به كسى واگذار كند كه تربيت نمايد و آب دهد و مقدارى كه قرار مىگذارند از ميوهء آن بردارد .
مسأله 1 - در معاملهء مساقات لازم نيست صيغه بخوانند ، بلكه معاطات نيز در آن جارى است ؛ يعنى اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار كند و كسى كه كار مىكند به همين قصد مشغول كار شود معامله صحيح است .
مسأله 2 - مالك و كسى كه تربيت و آبيارى درختها را به عهده مىگيرد بايد بالغ و عاقل باشد و كسى آنها را مجبور نكرده باشد ، و نيز بايد محجور نباشند به واسطهء سفاهت ، و مالك محجور نباشد به واسطهء افلاس .
مسأله 3 - مدت مساقات بايد معلوم باشد و اگر اول آن را معين كنند و آخر آن را موقعى قرار دهند كه ميوه آن سال بدست مىآيد صحيح است .
مسأله 4 - در معامله مساقات بايد سهم هر كدام به طور مشاع ، مثل نصف يا ثلث و يا ربع و امثال اينها باشد ، و اگر قرار بگذارند كه مثلًا صد من از ميوه ها مال مالك و بقيه مال كسى باشد كه كار مىكند معامله باطل است .
مسأله 5 - در مساقات بايد مورد معامله اصول كاشته شده و ثابت باشد يعنى مساقات در بوتهء خربزه و خيار و مانند اينها صحيح نيست .
مسأله 6 - بايد قرار معامله مساقات را پيش از ظاهر شدن ميوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن و رسيدن ميوه به طورى كه ميوه ديگر غير از نگهدارى و

280