احكام جعاله جعاله آن است كه انسان ملتزم شود كه در مقابل كار مشروع و عقلايى كه براى او انجام مىدهند مال معينى بپردازد ، مثلًا بگويد هر كس گم شدهء مرا پيدا كند ده تومان به او مىدهم و يا به شخص معينى بگويد اگر لباسم را بدوزى ده تومان مثلًا به تو مىدهم . و كسى كه اين قرار را مىگذارد و ملتزم مىشود « جاعل » و به كسى كه كار انجام مىدهد « عامل » گويند ، و مالى كه در عوض كار داده مىشود « جعل » ناميده مىشود . در جعاله ايجاب معتبر است ولى قبول لازم نيست .
مسأله 1 - جعاله بر هر عمل حلال و عقلايى است و بر اعمال حرام و بيهوده صحيح نيست ، پس اگر به كسى بگويد اگر مقدارى شراب بخورى فلان مبلغ به تو مىدهم ، جعاله باطل است . و همچنين به كسى بگويد كه اگر در شب به جاى تاريك و خطرناكى به روى فلان مبلغ به تو خواهم داد ، در صورتى كه اين كار غرض عقلايى نداشته باشد ، جعاله صحيح نيست .
مسأله 2 - جعاله بر واجبات عينى صحيح نيست ، و در واجبات كفايى نيز بنا بر احتياط واجب ، صحيح نيست .
مسأله 3 - جاعل بايد بالغ و عاقل و رشيد باشد و از روى قصد و اختيار قرارداد كند و شرعاً بتواند در اموال خود تصرف نمايد .
مسأله 4 - در عامل جز امكان انجام عمل هيچ شرطى لازم نيست ؛ يعنى

258