مسأله 3 - اگر جنسى را كه بايد تحويل دهند از جهت اوصاف و مقدار ، مساوى قرارداد باشد ، واجب است تحويل بگيرد . و همچنين است اگر مصداق جنس باشد با كمال اضافه ، مثل تحويل بندهء با سواد در صورتى كه بندهء بىقيد خريده باشد ، و در غير اين صورت لازم نيست قبول ، مثلًا آن كه بندهء بىسواد خريده و بايع بخواهد با سواد تحويل دهد .
مسأله 4 - اگر مدت مقرر از براى تحويل جنس برسد و فروشنده متمكن نباشد از اداء متاع به سبب آفت يا به جهت تحصيل آن يا به واسطهء نبودن جنس در جايى كه بايد تحويل دهد و قدرت هم نداشته باشد از جاى ديگر نقل كند و غير اينها از اعذار ؛ مشترى مخير است كه معامله را فسخ كند و ثمن را از فروشنده پس بگيرد ، و يا آن كه صبر كند كه متمكن شود ، و مشترى نمىتواند فروشنده را الزام كند به قيمت روزى كه مدت منقضى شده على الاقوى در صورت زيادت قيمت روز . بلى با تراضى يكديگر عيبى ندارد ؛ خواه با قيمت آن روز مساوى باشد يا زيادتر و يا كمتر ، اگر چه احوط آن است كه زيادتر از سرمايه نگيرد .
خريد و فروش ميوه ها مسأله 1 - جايز نيست فروختن خرما و ميوهء درختان قبل از بروز و ظهور آنها در يك سال بدون ضميمه و جايز است فروختن ميوهء آنها زائد بر يك سال با ضميمه و بدون آن و امّا بعد از ظاهر شدن آنها اگر بعد از بدوّ صلاح باشد و يا زائد بر يك سال يا با ضميمه بفروشد ، بىاشكال جائز است فروختن آن ، و در غير اين سه صورت هم اقوى جواز است با كراهت .
مسأله 2 - مراد از بدوّ صلاح در خرما آن است كه سرخ يا زرد شود و در غير خرما آن است كه بعد از ريختن شكوفه دانه هاى آن بسته و مأمون از آفت باشد نوعاً .

236