بالفعل يا بالقوة و رجوع به كفايت چنانچه در مسأله ( 57 ) گفته شد مستطيع هستند در صورتى كه خدمت به كاروان مانع از اعمال حج او نباشد بايد حجة الإسلام را بجا آورد و كفايت از حج واجب آنان مىشود ؛ ولى چنانچه خدمت مانع از اعمال حج او باشد يا ساير شرايط را ندارد به مجرد امكان حج براى آنان استطاعت حاصل نشده و حج آنان استحبابى است ؛ چنانچه بعداً استطاعت پيدا كرد بايد حج واجب را بجا آورد .
مسأله 78 پزشكان يا كسان ديگر كه با مأموريت به ميقات رفته‌اند و در ميقات واجد شرايط باشند واجب است حجة الإسلام را بجا آورند هر چند كه لازم است مأموريت خود را نيز انجام دهند ؛ مگر اين كه مأموريت به گونه اى باشد كه نتوانند به اعمال حج عمل كنند در اين صورت مستطيع نيستند .
مسأله 79 كسى كه در مدينه منوره مريض شده مثلًا سكته كرده و طبق دستور دكتر بايد استراحت كند و اعمال حج برايش دشوار و مشقت دارد ؛ اگر سال اول استطاعت او باشد هرگاه قدرت اعمال حج و لو اضطرارى آن را ندارد ؛ يا انجام آن برايش مشقت و حرج شديد دارد از استطاعت افتاده و حج بر او نيست ؛ اگر نمىتواند برگردد بايد با كاروان به مكه مكرمه برود و براى داخل شدن به مكه مكرمه بايد مُحرم شود و با انجام اعمال عمره مفرده و لو اضطرارى آن از احرام خارج مىشود ؛ ولى چنانچه از قبل مستطيع بوده و حج بر او مستقر شده باشد اگر مأيوس از خوب شدن باشد

36