خون را در مشعر الحرام ببيند ؛ ولى هرگاه لك خون به صفات حيض باشد بايد احتياط كند يعنى بقيه اعمال را به نيت اعم از حج تمتع و افراد و به قصد ما فى الذمه بجا آورد ؛ و هرگاه خون قبل از ده روز قطع شد معلوم مىشود وظيفه او حج افراد بوده بايد بعد از مناسك حج ، عمره مفرده بجا آورد و اگر خون قطع نشد و پس از ده روز هم خون ديد اعمال حج تمتع او صحيح است .
مسأله 1204 در فرض مسأله گذشته هرگاه در عرفات يا مشعر الحرام لك ديد و همان وقت يقين پيدا كرد كه خون حيض است و قبلًا پاك نبوده ؛ گرچه وقت وقوفين اختيارى يا اضطرارى باقى است ولى وقت برگشتن به مكه مكرمه و انجام عمره تمتع را ندارد از موارد عدول به حج افراد است بايد بعد از اتمام مناسك حج ، عمره مفرده بجا آورد .
اين بود اجمالى از مسائل و احكام مربوط به حج و زيارت بيت الله الحرام و الَّا مسائل مربوط به حج بيش از آن است كه به اين گونه نوشتارها به دست آيد چنانچه فقيه ماهر شيخ الفقهاء صاحب جواهر قدس سره پس از آن كه در باره مسائل مربوط به حج در كتاب قيم جواهر الكلام مفصلًا بحث و تحقيق نموده سرانجام فرموده آنچه كه در جواهر آورده‌ايم به مقدار توان و قدرت ما است وگرنه مسائل حج بيشتر از آن است كه به شماره درآيد .
چه زيبا حضرت امام صادق عليه السلام در پاسخ جناب زراره كه به آن حضرت عرض كرد خدا من را فداى تو گرداند چگونه است چهل سال در باره

359