اعمال اختيارى حج را بجا آورد ؛ يا نمىتواند نماز طواف را صحيح بخواند ؛ يا نمىتواند رمى جمرات كند ؛ ولى مباشرت در ذبح در حال اختيار لزوم ندارد و لذا كسى كه نمىتواند ذبح كند مىتواند براى حج نايب شود و براى ذبح نايب بگيرد .
مسأله 167 كسى كه نايب مىگيرد ؛ يا منوب عنه در هنگام نيابت بدانند كه نايب جزء معذورين است نمىتوانند او را نايب كنند و حجى كه بجا مىآورد كفايت نمىكند ؛ بعيد نيست استحقاق اجرت را داشته باشد ولى احتياط آن است كه با مستأجر تراضى كنند .
احكام حج استحبابى مسأله 168 مستحب است كسى كه شرايط واجب شدن حج را ندارد و مستطيع نيست در صورت امكان حج بجا آورد ؛ و همچنين بر كسى كه حج واجبش را انجام داده مستحب است مرتبه ديگر به حج برود و ترك آن در پنج سال متوالى بلكه چهار سال كراهت دارد ؛ بلكه تكرار آن در هر سال مطلوب است ؛ روشن است آنچه درباره استحباب حجهاى مستحبى و تكرار آن آمده در صورتى است كه موجب محروميت تشرف كسانى كه بر آنها حج واجب شده نباشد در اين صورت شايسته است وقت به آنها داده شود .
مسأله 169 مستحب است براى كسى كه از مكه مكرمه خارج مىشود

60