و هر گاه پيش از راه رفتن و مانند آن ، عين نجاست ، زايل شود ، به همين مسّ نمودن به زمين كفايت نمودن در تطهير ، مشكل است ، بلكه لا بدّ است از زوال عين نجاست به مشى يا مسح ، يعنى ماليدن به زمين . و هم چنين است حكم نجاست غير جِرميّه اى كه از اصل ، عين ندارد ، مثل بول و آب متنجّس كه خشكيده باشد ، به مشى و مسح پاك [1] نمىشود .
و فرقى نيست در زمين ما بين خاك و سنگ و غير اينها از چيزهايى كه زمين گفته مىشود [2] .
و معتبر است پاك [3] بودن زمين از عين نجاست و اين كه تر نباشد به قسمى كه رطوبت از آن ، به كف پا تعدّى نمايد و اندك نَم داشتن ضرر ندارد با صدق جفاف عرفاً اگر چه بهتر آن است كه زمين خشك باشد .
و پاك كردن زمين ، كف دست و زانو و پشت پاى كسى [ را ] كه به پشت پا يا به دو زانو يا به كف دستها راه برود ، محل تأمل [4] است . و هم چنين هر چيزى كه حفظ دست يا زانو به آن نمايد و ته عصاى كور ، يا سرنيزه ، [ يا ] آن كه به عصا نصب مىنمايد ، به زمين ، پاك نمىشود .
و آن چه از اطراف پا كه حقيقت پشت پا است ليكن نزديك از كف پا و حواشى آن است كه زمين به خودى خود او را فرا مىگيرد ، زمين آن را پاك مىكند .

[1] اظهر كفايت مماسّه است در حكميّه و عينيّه بعد از زوال عين ، اگر چه صدق مشى و مسح ننمايد .
[2] و هم چنين ما بين متّصل به زمين و منفصل از آن در مطهِّر « بكسر » على الاظهر .
[3] على الاحوط و هم چنين از نجاست حكميّه ، [ و ] مبنى بر احتياط است نبودن رطوبت مسريه در زمين .
[4] اظهر آن است كه پاك مىكند .

67